ილიადა

გამოარჩევენ სხვა მრავალთა შორის თავისას,
ისე აწყობდნენ ჯარს რაზმებად წინამძღოლები.
6. მათ შორის იყო აგამენონ ერისმთავარი,
თვალებით ჰგავდა და იერით ზევსს მეხისმტყორცნელს,
არესს -სხეულით, ხოლო მკერდით - თვით პოსეიდონს.
7. როგორც მთელს ჯოგში ერთი კურო გამოირჩევა
და ახოვნებით ყველა მოზვერს დაჯაბნის ხოლმე.
იმ დღეს ისეთი ძალა მისცა მაღალმა ზევსმა
ხალხთა მეუფე აგამენონს, გმირს ურჩეულესს.
(ქება მეორე, ტ. 455-483).
აქ ისეა ერთმანეთში ომისა და მშვიდობის სურათბი, რომ ადამიანის ცხოვრების
მთლიანი პანორამა იქმნება. ის, რაც გინახვს და განგიცდია, კიდევ ერთხელ ცოცხლდება შენს წინაშე,
რათა დაინახო ისიც, რაც პოეტი გვთავაზობს. ერთი წამით არ იკარგება ღვთაებრივი ნებით
სალაშქროდ გამოსული მეომრების კავშირი მშობლიურ მიწასთან, ბუნებასთან, მშვიდობიან
ცხოვრებასთან.
განუმეორებელ ელფერს აძლევს ჰომეროსის პოემებს მდიდარი და მრავალფეროვანი ეპითეტები,
მათ შორის მუდმივი ეპითეთები, რომლითაც ამკობს პოეტი ღმერთსა და გმირს, რითაც ხაზს უსვამს
მის ამა თუ იმ თვისებას. გავიხსენოთ ეს მუდმივი ეპითეტები:
ღრუბელთბატონი, მამა უკვდავთა და მოკვდავთა ზევსი; შორს-
მოისარი, ვერცხლისმშვილდოსანი აპოლონი; თვალმცეცხლი, პა-
ლასი ათენა; მხრებქათქათა, დედოფალი ჰერა; კოჭლი ჰეფესტო;
მიწისმრყველი პოსეიდონი; ვარდისთითება ეოსი; ვერცხლის-
ფერმუხლიანი თეტისი; კვიპროსელი, ამოდ მღიმარი აფროდიტე;
კაცთმმუსვრელი არესი; ფეხმარდი აქილევსი; ქერათმიანი მენე-
ლაოსი; ხალხთა მეუფე აგამენონი; ტკბილმოუბარი ნესტორი;
ჭკუაულევი ოდისევსი; ზუჩმოელვარე ჰექტორი; დალალმშვენიერი
ელენე; ქალმშვენიერ აქაია; საბარკულმშვენიერი აქაველები;
ღვინისფერი ზღვა; გრძელჩრდილიან შუბი; სპილენძისფერი ცა;
ფრთიანი სიტყვა; ოქრომრავალი მიკენი; ცხენმრავალი არგოსი;
მრავალქედიანი ოლიმპო. . .
ჰომეროსი ეპითეტებს, შედარებებს, მოქმედ გმირთა სახელებსაც ოსტატურად იყენებს
მუსიკალური ფონის შესაქმნელად. ამ მხრივ საკმარისია მოვიყვანოთ ერთი ამონაწერი ”ილიადიდან”,
სადაც უბრალო ჩამოთვლაა აქილევსთან მისასამძიმრებლად მისული ზღვის ნიმფების - ნერეიდებისა,
რომელნიც გმირს დეიდებად ეკუთვნოდნენ. ოცდაცამეტი ნერეიდის სახელები ისეა ჩამოთვლილი,
რომ იქმნება ერთი მუსიკალური პაუზა, რომელიც მოჰყვება გულშემზარავი გლოვის სცენას (”თმებს
ბუწუწებად, ბღუჯა-ბღუჯა იწეწდა გმირი. ქორფა ქალები, აქილევსის ტყვენი აკივლდნენ,
დარდმორეულნი გამოცვივდნენ სწრაფად კარვიდან, შემოეხვივნენ პელიდს, სიმწრით იმტვრევდნენ
თითებს და მჯიღს იცემდნენ, სანამ მუხლი არ მოეკვეთათ”. . .). თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ
ჰომეროსის პოემებს პროფესიონალი აედები ასრულებდნენ როგორც მუსიკალურ ნაწარმოებს, ადვილი
გასაგები იქნება ეფექტი, რასაც სახეთა უბრალო ჩამოთვლაც კი მოახდენდა. ეს მუსიკალური ეფექტი
იგრძნობა თარგმანშიც:
მოვიდნენ: გლავკე, თალეია და კიმოდოკე,
სპეიე, თოე, ნესაიე, მკვირცხლი ჰალიე,
კიმოთოე და აკტაიე, ლიმნორეია,
იაირა და ამფითოე, მელიტე, დოტო,
აგავე, პროტო, დინამენე, ნაზი ფერუსა,
დექსამენე და ამფინომე, კალიანერა,
დროის, პანოპე, მშვენიერი გალათეია,
ნემერტესი და აპსევდესი, კალიანასა,
იანეირა და კლიმენე და იანასა,
ორეითვია და მაირა და ამათა. . .
2