Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────haqqında " 22 iyun 2002-ci il tarixli fərmanı ilə 24 avqust 2004-cü il tarixdə keçirilmiş referendumnəticəsində Konstitusiyanın 24 maddəsinə 38 əlavə və dəyişikliklər edilmişdir.Ölkə başçısı cənab İlham Əliyev demişdir: "Azərbaycan artıq müasir ölkədir. Ancaq müasirləşməprosesinin limiti, hüdudları yoxdur. Bu əbədi bir prosesdir. Bu gün Azərbaycan demokratik ölkədir.Amma demokratiyanın da sonu yoxdur. Bu sonsuz bir prosesdir. Biz növbəti illərdə ölkəmizinmüasirləşməsi ilə bağlı əlavə tədbirlər görəcəyik".Məhz ölkəmizdə demokratiyanın daha da inkişafı məqsədilə Milli Məclis 26 dekabr 2008-ci il tarixdə"Azərbaycan Respublika-sının Konstitusiyasına əlavələr və dəyişikliklər edilməsinə dair ümumxalqsəsverməsinin (referendumun) keçirilməsi haqqında " qərar qəbul etmiş və 2009-cu il martın 18-nə referendumkeçirilmişdir. Bu ilin martın 30-da Mərkəzi Seçki Komissiyası referendumun nəticələrinə yekun vurmuş vəKonstitusiyaya əlavə və dəyişikliklər edilməsi haqqında referendum layihəsini qəbul edilmiş hesab etmişdir.Mərkəzi Seçki Komissiyasının məlumatından görünür ki, seçicilərin 70,83 faizi referendumda iştiraketmiş və böyük əksəriyyətiKonstitusiyaya təklif olunan əlavə və dəyişikliklərin lehinə səs vermişlər.Konstitusiyanın 12-ci maddəsinin I bəndində göstərilirdi ki, insan və vətəndaş hüquqlarının vəazadlıqlarının təmin edilməsi dövlətin ali məqsədidir.Referendum aktının birinci bəndində Konstitusiyanın 12-ci maddəsinin I hissəsinə "azadlıq-larının"sözündən sonra "Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlarına layiqli həyat səviyyəsinin " sözləri əlavə edilmiş,başqa sözlə, Konstitusiyanın 12-ci maddəsinin I hissəsinə edilmiş bu əlavə, əslində, onun məzmununu daha dazənginləşdirmişdir. Ölkəmizin son beş ildəki iqtisadi inkişafının xarakteri və tempi göstərir ki, sosial siyasət vəəhalinin maddi rifahı büdcə xərclərinin xüsusi çəkisində üstünlük təşkil edir.Məhz buna görə də Konstitusiyanın 15-ci maddəsinin II hissəsinə "əsasında" sözündən sonra "sosialyönümlü " sözləri əlavə edilmiş və bu da son illərdə respublika büdcəsinin sosial xarakterli olmasının əyanitəsdiqidir.Təsadüfi deyil ki, Konstitusiyaya edilmiş 11 dəyişikliyin, 39 əlavənin, müvafiq olaraq, 5 dəyişikliyi və 22əlavəsi Konstitusiyanın III fəslinə—Əsas insan və vətəndaş hüquqları və azadlıqları fəslinə aid olmuşdur.Müstəqil dövlətimizin ilk Konstitusiyasının 17-ci maddəsinə aşağıdakı məzmunda V hissə əlavəedilmişdir: "15 yaşına çatmamış uşaqlar işə götürülə bilməzlər". Doğrudur, ilk baxışda belə görünə bilər ki, bumüddəa əmək qanunvericiliyinin müvafiq normasında nəzərdə tutulmuşdur (Əmək Məcəlləsinin 46-cımaddəsinin 4-cü bəndində), bu müddəanın təkrarən Konstitusiyaya daxil edilməsinə zərurət vardırmı ?!. Cavabbirmənalıdır: bəli, vardır.15 yaşına çatmamış uşaqların işə götürülməsinin qadağan edilməsi Konstitusiyada nəzərdətutulmaqla, yeni xarakter alır, başqa sözlə, konstitusion prinsip kimi formalaşır və nəzərə alsaq ki,Konstitusiyanın müddəaları birbaşa hüquqi qüvvəyə malikdir, əgər əmək qanunvericiliyi dəyişilsə belə,Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin bu konstitusion müddəanı dəyişmək səlahiyyəti yoxdur.Konstitusiyanın 71-ci maddəsinə aşağıdakı məzmunda X bənd əlavə edilmişdir: "Dövlət orqanlarıyalnız bu Konstitusiya əsasında, qanunla müəyyən edilmiş qaydada və hüquqlarda fəaliyyət göstərəbilərlər ". Konstitusiyaya edilmiş bu əlavə isə cəmiyyətdə baş verə biləcək məmur özbaşınalığınınqarşısını almaq, mahiyyət etibarilə, ölkəmizdə insan və vətəndaş hüquq və azadlıq-larının daha etibarlıqorunması üçün əlavə bir təminatdır.Həmçinin Konstitusiyanın 67-ci maddəsinə "Cinayət törədilməsində təqsirləndirilən hər kəs məhkumedilməzdən əvvəl dinlənilməlidir" kimi II bənd əlavə edilmişdir. Konstitusiyaya belə bir müddəanın əlavəedilməsi bu müddəanın konstitusion prinsip kimi formalaşmasına gətirib çıxarır və gələcəkdə cinayət-prosessualqanunvericiliyində hər hansı dəyişikliyin edilməsi bu konstitusion prinsipin dəyişilməsinə səbəb ola bilməz.Əksinə, gələcək-də cinayət-prosessual qanunvericiliyinə ediləcək hər bir dəyişiklik bu konstitusion prinsipnəzərə alınmaqla edilə bilər. Başqa sözlə, cinayət-prosessual qanunvericiliyinə sözügedən konstitusionprinsipə zidd dəyişikliyin edilməsinin qarşısı alınmış olur.Konstitusiyaya edilmiş əlavə və dəyişikliklərdən biri Konstitusiyanın 101-ci maddəsi ilə bağlıdır.Referendum aktında Konstitusiyanın 101-ci maddəsinin V hissəsi aşağıdakı redaksiyada ifadə edilmişdir:"Müharibə şəraitində hərbi əməliyyatların aparılması Azərbaycan Respublikası Prezidenti seçkilərininkeçirilmə-sini mümkün etmədikdə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyət müddəti hərbiəməliyyatların sonunadək uzadılır. Bu barədə qərar seçkilərin (referendumun) keçirilməsini təmin edən dövlətorqanının müraciətinə əsasən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən qəbul edilir ".195