Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────Bu məsələdə ölkədə hüquq qaydasının yaradılmasına məsul olan dövlət orqanları ilə yanaşı vətəndaş cəmiyyətivə hər bir ölkə vətəndaşı da yaxından iştirak etməlidir. Çünki ölkə əhalisinin fəal dəstəyi olmadanKonstitusiyanın daha səmərəli fəaliyyəti mümkün deyildir.Ümummilli lider Heydər Əliyev həmin dövrdə qəbul edilmiş qanunların əhəmiyyətini qeyd edərkən beləsöyləmişdir: “Bu qanunlar Azərbaycanda müstəqil dövlətin inkişafı, iqtisadi islahatların aparılmasıüçün, qanunun aliliyini təmin etmək, hüquqi dövlət yaratmaq üçün çox əhəmiyyətli olmuşdur”.2002-ci ildə ölkəmizin beynəlxalq birliyə inteqrasiyası və hüququn müasir inkişafı şəraitindəKonstitusiyaya əlavə və dəyişikliklərin edilməsi, Əsas Qanunun özünün də təkmilləşdirilməsi kimi mühümtədbirlərin həyata keçirilməsi zərurəti ortaya çıxdı. Bu tədbirlər ilk növbədə Konstitusiyanın özündə müəyyənedilmiş konsepsiyanın reallaşdırılması, Azərbaycan hüquq sisteminin inkişaf etmiş dövlətlərin hüquq sisteminəvə beynəlxalq hüquq normalarına uyğunlaşdırılması məqsədlərinə xidmət etmişdir. Bir amili etiraf etməklazımdır ki, əgər Əsas Qanuna dəyişiklik tarixi zərurətdən, ictimai tələbatdan irəli gəlməklə proqressivnəticələrə imkan yaradırsa, yalnız onun sabitliyini və dəyişilməzliyini əsas gətirərək konstitusiya vəqanunvericilik islahatlarından imtina etmək heç bir halda mütərəqqi addım kimi qiymətləndirilə bilməz.24 avqust 2002-ci il referendumunda Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının bir sıra maddələrindədüzəlişlərin edilməsi həmin dövr üçün ictimai münasibətlərin daha effektiv tənzimlənməsi naminə aparılan ənuğurlu konstitusion islahatların tərkib hissəsi idi. Konstitusiyada həmin əlavə və dəyişikliklər bir sırakonstitusion mexanizmləri daha dəqiq əlaqələndirirdi. Bu dəyişikliklər bir sıra məsələləri, о cümlədənAzərbaycan Respublikası Prokurorluğuna qanunvericilik təşəbbüsü hüququnun verilməsi, AzərbaycanRespublikasında apellyasiya instansiyası məhkəmələri, eləcə də ombudsman (insan hüquqları üzrə müvəkkil)institutunun yaradılması nəzərdə tutulmuşdur. Konstitusiyaya edilən həmin dəyişikliklər nəticəsindəAzərbaycan Respublikası vətəndaşlarına Azərbaycan Respublikası məhkəmələrinə, insan hüquqları üzrəmüvəkkilə, Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinə pozulmuş hüquq və azadlıqlarla bağlı şikayət,müraciət və sorğu vermək hüquqları verilib. Eyni zamanda, Azərbaycan Respublikasında keçirilən parlamentseçkilərinin majoritar seçki sisteminə keçirilməsi və ölkə Prezidenti vaxtından əvvəl vəzifədən getdikdə onunsəlahiyyətlərini yerinə yetirmək hüququnun Azərbaycan Respublikasının Baş nazirinə verilməsi təsbitolunmuşdu.Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının mətninə 24 avqust 2002-ci il tarixli referendumla edilmişdəyişikliklər, ilk növbədə, cəmiyyətimizin inkişafından doğan və Konstitusiyamızın, qanunlarımızın,bütövlükdə hüquq sistemimizin təkmilləşdirilməsinə, demokratikləşdirilməsinə və insan hüquqlarının dahasəmərəli müdafiə edilməsinə xidmət etmiş, Əsas Qanunun çox mühüm əhəmiyyətə malik yeni müddəalarlazənginləşməsi ilə nəticələnmişdir.Məlum olduğu kimi, qanunvericilikdə Konstitusiyanın aliliyinin təmin edilməsi və hər kəsin hüquq vəazadlıqlarının müdafiəsi Konstitusiya Məhkəməsinin əsas məqsədləri kimi təsbit edilmişdir. Məhkəmə müstəsnaolaraq Konstitusiyanın və qanunların ona verdiyi səlahiyyətlər çərçivəsində qəbul etdiyi qərarlarla buməqsədləri həyata keçirir və milli hüquq sisteminə öz töhfəsini verir. İlk illər ərzində Konstitusiya Мəһкəməsininfəaliyyətinin ümumiləşdirilməsi göstərdi ki, məhkəmənin səlahiyyətlərinin artırılmasına, xüsusən dəmüraciət hüququna malik subyektlərin və nəzarətin predmetini təşkil edən aktların dairəsinin genişləndirilməsinəciddi ehtiyac vardır. Konstitusiya nəzarəti institutunun müasir inkişaf tendensiyalarına uyğun olan butələblər həm də ölkəmizin dünya birliyinə, nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlara üzvlüyündən irəli gələn öhdəliklərinyerinə yetirilməsi məqsədlərinə xidmət edirdi.24 avqust 2002-ci ildə keçirilmiş referendum nəticəsində Konstitusiyaya edilmiş əlavə və dəyişikliklərmühüm əhəmiyyət kəsb etmiş və məhkəmənin fəaliyyətinin keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoymasınasəbəb olmuşdur. Dəyişikliklərin nəticəsi olaraq bu gün Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsigeniş səlahiyyətlər dairəsinə malik konstitusiya nəzarəti orqanıdır. Nəzarətin yurisdiksiyasına normativ-hüquqiaktların geniş spektri daxildir. Bu isə bütün qanunvericilik sisteminə konstitusiya nəzarətini həyata keçirmək,Konstitusiya və qanun normalarının təfsiri vasitəsilə hüququn inkişafı və tətbiqi təcrübəsininistiqamətləndirilməsi kimi əhəmiyyətli səlahiyyətlər deməkdir. İslahatlardan sonra Konstitusiya Məhkəməsinəmüraciət etmək hüququna malik subyektlərin dairəsi də əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirilmiş, Azərbaycandailk dəfə olaraq konstitusiya şikayəti institutunun tətbiqinə başlanılmış, eləcə də ombudsmana və məhkəmələrəKonstitusiya Məhkəməsinə bilavasitə müraciət etmək imkanları verilmişdir. Şübhəsiz ki, bütün bunlar ilknövbədə Konstitusiya Məhkəməsinin timsalında hüquqların müdafiəsi üçün əhəmiyyətli bir vasitənin əldəedilməsi deməkdir. Xüsusilə də konstitusiya şikayətinin verilməsinin mümkün olduğu məsələlərin dairəsi xeyli231