AzÉrbaycanÄ±n dÃ¶vlÉt rÉmzlÉrinÉ vÉ atributlarÄ±na dair mÉqalÉlÉr

More documents

Recommendations

Info

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────Orden və medallarMedallar tarixi mənbə kimiSəbuhi ƏhmədovAzərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Azərbaycan Tarixi Muzeyində XIX əsrin əvvəllərinə aid edilən vəRusiya hökuməti tərəfindən hazırlanan bir neçə xatirə medalı saxlanılır. Bu məqalənin yazılmasında əsasməqsəd - Azərbaycan ictimaiyyətinə və ilk növbədə XIX əsr Azərbaycan tarixinin öyrənilməsi ilə məşğul olantarixçilərə bu medallar haqqında məlumat verməkdir:1. Medal "Qarabağ varisi Məhəmməd Həsən Ağaya". Medal diametri 4.1 sm və qalınlığı 2.5 mm olantunc diskdən ibarətdir. Onun üz tərəfində rus dilində kirill hərfləri ilə 4 sətirdə yazı verilib: "Карабагскомунаследнику Мамат Асан Are." Bildiyimiz kimi, Məhəmməd Həsən Ağa Qarabağ xanı İbrahim Xəlil xanınböyük oğlu olmuş və Kürəkçay müqaviləsinin imzalanması zamanı ona rus ordusunun general-mayoru rütbəsivə xatirə medalı verilmişdir. Həmən bu medalın arxa tərəfində diskin üst tərəfində "За верность" sözləriyazılmış, mərkəzdə eyni yazı ərəb qrafikası ilə verilmiş, alt hissəsində isə "1805 года" tarixi göstərilmişdir.2. Medal "Yelizavetrol döyüşü" (II Rusiya-İran müharibəsinin həlledici döyüşündə şahzadə Abbas-Mirzənin qoşunları general Paskeviçin qoşunları tərəfindən məğlub edilmişdir). Medal diametri 6,6 sm vəqalınlığı 5 mm olan tunc diskdən ibarətdir. Medalın üz tərəfində tökmə üsulu ilə vuruşan alleqorik fiqurlar təsvirolunub (təsvir antik ənənədə həll edilib). Uzun şərq qalxanı və əyritiyəli qılıncla silahlanan döyüşçü yerəyıxılmış vəziyyətdə təsvir edilib (onun atı öldürülüb). Bu döyüşçüyə düztiyəli qılıncla silahlanan dəyirmiqalxanında Rusiya gerbi təsvir edilən döyüşçü zərbə endirir. Təsvirin üst tərəfində rus dilində kirill hərfləri ilə"Cpaжение под Елизаветполем" yazısı, təsvirin alt tərəfində isə "1826" tarixi göstərilib. Medalın arxatərəfində Rusiya imperiyasının gerbi təsvir edilib (caynaqlarında hakimiyyət rəmzləri olan ikibaşhlı qartal, onundöşündə Moskvanın gerbi, boynunda müqəddəs Andrey ordeninin zənciri təsvir edilib). Gerb dəfnəyarpaqlarından tökülən enli əklil ilə haşiyələnib.3. Medal "İrəvan şəhərinin tutulması" (şəhər general Paskeviçin qoşunları tərəfindən 1827-ci ildətutulmuşdur). Diametri 6,6 sm, qalınlığı 5 mm tunc diskdən ibarət olan medalın üz tərəfində İrəvan şəhərinintəsviri göstərilib. Arxa planda üzərində Rusiya bayrağı dalğalanan İrakli dağı (məhz bu dağın tutulması vəburada top batareyalarının qurulması şəhərin işğal edilməsində böyük rol oynamışdır, orta planda Zəngi çayınındöngəsi, ön planda şəhər tikililəri (o cümlədən sol tərəfdə Cümə məscidi, sağ tərəfdə iç qala bürcü, mərkəzdəevlər, digər məscidlərin minarə və günbəzləri) təsvir olunub. Gördüyümüz kimi, şəhərin "əzabkeş ermənixalqına" məxsusluğunu göstərən heç bir element yoxdur. Səmada günəş əvəzinə rəssam hər tərəfə şüalarburaxan xaç təsvir edilib. Onun ətrafında "1828" tarixi göstərilib. Medalın arxa tərəfində üzərində əfsanəvi Nuhpeyğəmbərin gəmisi olan Ağrı-dağ (Ararat) təsvir edilib. Dağın ətrafı Yer üzünü örtən dağlarla əhatələnib.Adətən medallarda və digər xatirə və təltif nişanlarında doğan günəş təsvir edilir. Həmən günəşin təsviri bumedalda da verilib. Lakin nəyə görəsə qərb (günbatan) tərəfdə. Təsvirin üst tərəfində "2242" tarixi göstərilib(ehtimal ki, Huh peyğəmbərin xilasının xristian dini kitablarında qəbul edilən tarixi.4. Medal "Təbrizin tutulması". Qacar zülmünə qarşı çıxış edən şəhər əhalisi Təbrizi 1827-ci ildə döyüşsüzrus qoşunlarına təhvil vermişdir. Məhz bu səbəbdən medal "Təbrizin işğalı" və ya "Təbrizin zəbt edilməsi" adıilə deyil "Təbrizin tutulması" adı ilə məlumdur ("3axват Teбриза" əvəzinə "3aнятие Тебриза"). Diametri 6.6sm, qalınlığı 5 mm tunc disk formasında olan medalın üz tərəfində tökmə üsulu ilə rus orta əsr əsihəsi geymişiki döyüşçü (ön planda dayanan döyüşçünün dəyirmi qalxanında Rusiya gerbi təsvir edilib), onların ayaqlarınınaltında bayraq və sındırılmış soyuq silah təsvir edilib. Döyüşçülərin önündə itaətkarcasına başlarını əyən iki şərqgeyimli ağsaqqal, onların arxasında səmimiyyət nişanəsi olaraq əlini ürəyinə sıxmış şərq döyüşçüsü təsvir522
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────olunub. Təsvirin üstündə rus dilində kirill hərfləri ilə "3aнятие Табриза", altında isə "1827" tarixi yazılıb.Medalın arxa tərəfində dəfnə yarpaqlarından toxunmuş əklinin daxilində Rusiya gerbi təsvir edilib.İnanmaq istərdik ki, bu medalların tarixçəsi tədqiqatçılar tərəfindən öyrəniləcək və bu medallar onlarhaqqında olan tarixi arayışla bərabər Azərbaycan tarixşünaslığına tarixi mənbə kimi daxil ediləcəkdir(medallarla Azərbaycan Tarixi Muzeyinin Yeni tarix fondunda tanış olmaq olar).Mənbə: Azərbaycan Tarixi Muzeyi - 2002. Bakı, ”Elm”, s. 147-150523
Page 1 and 2:
Azərbaycan Respublikası Prezident
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235 and 236:
Page 237 and 238:
Page 239 and 240:
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Page 365 and 366:
Page 367 and 368:
Page 369 and 370:
Page 371 and 372:
Page 373 and 374:
Page 375 and 376:
Page 377 and 378:
Page 379 and 380:
Page 381 and 382:
Page 383 and 384:
Page 385 and 386:
Page 387 and 388:
Page 389 and 390:
Page 391 and 392:
Page 393 and 394:
Page 395 and 396:
Page 397 and 398:
Page 399 and 400:
Page 401 and 402:
Page 403 and 404:
Page 405 and 406:
Page 407 and 408:
Page 409 and 410:
Page 411 and 412:
Page 413 and 414:
Page 415 and 416:
Page 417 and 418:
Page 419 and 420:
Page 421 and 422:
Page 423 and 424:
Page 425 and 426:
Page 427 and 428:
Page 429 and 430:
Page 431 and 432:
Page 433 and 434:
Page 435 and 436:
Page 437 and 438:
Page 439 and 440:
Page 441 and 442:
Page 443 and 444:
Page 445 and 446:
Page 447 and 448:
Page 449 and 450:
Page 451 and 452:
Page 453 and 454:
Page 455 and 456:
Page 457 and 458:
Page 459 and 460:
Page 461 and 462:
Page 463 and 464:
Page 465 and 466:
Page 467 and 468:
Page 469 and 470:
Page 471 and 472: Azərbaycan Respublikası Prezident
Page 521: Azərbaycan Respublikası Prezident
Page 547: Azərbaycan Respublikası Prezident
show all

AzÉrbaycanÄ±n dÃ¶vlÉt rÉmzlÉrinÉ vÉ atributlarÄ±na dair mÉqalÉlÉr

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

AzÉrbaycanÄ±n dÃ¶vlÉt rÉmzlÉrinÉ vÉ atributlarÄ±na dair mÉqalÉlÉr