Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────hiddətlənmiş paytaxt sakinləri "qaraları" açıq-açığına ictimai yerlərdə, küçədə təhqir etmələrindən həyəcankeçirmişdik. Üçüncüsü haqqında bir qədər geniş.1960-cı ilin payızında sovet gənclərindən ibarət ilk nümayəndə heyəti ABŞ-a səfər etmişdi. Ölkənigəzdikdən sonra bizi Nyu-Yorkda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qərargahına apardılar. Birinci mərtəbədəabidələşmiş Sovet sputniki hədsiz fərəh doğurdu. Burada bizə ziyafət verdilər Sonra böyük iclas zalınaapardılar. Gürcü qızı bizi zalın ön cərgəsindəki oturacağın yanına gətirdi. Oturacaq qırmızı lentləhaşiyələnmişdi. Gid dedi: Sovet rəhbəri Xruşşov burada oturmuşdu: Natiqin çıxışından qəzəblənən Sovet başçısıayaqqabısını çıxarıb, bu masaya döyəcləyərək qışqırmağa başlamışdı...Kitab haqqında fəal oxucu mülahizələrimi bitirərkən, yenə ziyalı və milli siyasətdə onun mövqeyi üstünəqayıtmalı oluram. Son illərdə mətbuata nisbətən sərbəstlik verilməsi, yazıçı və şairlər haqqında haqsız, qanacaqgözləmədən hədyan fikirlərin intişarına səbəb olmuşdur. Camaat, onların varisləri, biz hamımız bundanhiddətlənirik. Bu, xalqa zədə vurmaqdır.Heç vaxt, heç vəchlə unutmaq olmaz ki, ziyalısız xalq yoxdur və ola da bilməz. İyirminci əsr Azərbaycantimsalında bunun önəmli nümunəsini verdi: yüzilliyin əvvəlində Azərbaycan ziyalıları birləşərək, sözü bir yerəqoyaraq, qan axıtmadan, dağıntı, hədə-qorxu gəlmədən Şərqdə ilk demokratik respublika yaratdılar; Azərbaycansovet hökumətinin ilk rəhbəri Nəriman Nərimanov xalqımızın çoxillik arzularını gerçəkləşdirdi; Milli dilədövlət dili nüfuzu qazandırmaq uğrunda mübarizə dövründə milli ideyanın formalaşmasında başda Mirzəİbrahimov olmaqla Rəsul Rza, Süleyman Rəhimov, Süleyman Rüstəm, Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Niyazi,Rəşid Behbudov, M.Hüseynov və çoxları dəyərli işlər gördülər. Milli inqilab uğrunda döyüş anlarında, o zamanəbədi dünyalarına getmiş olsalar da, Üzeyir Hacıbəyov, Səməd Vurğun mənəvi sərkərdə hünəri göstərdilər. Birqədər əvvəllərə gedib deyə bilərik ki, Həsən bəy Zərdabidən, Sabirdən, Mirzə Cəlildən (onların əməlləri iləbağlı hər şey bəllidir) dərs alan biz jurnalistlərin peşə sələfi Ömər Faiq görün əsrin xüsusiyyətlərini necəhəssaslıqla duyub yazmışdır: Mən inanmıram ki, dilini sevməyən millətini sevsin. Millətin dilində danışmaqistəməyənin millətpərəstlikdən dəm vurması yalandan, saxtakarlıqdan özgə bir şey ola bilməz.İstiqlal uğrunda ictimai hərəkat zamanı bu ideyanın - yalançı millətçiliyin yenidən önəmə gətirilməsinəqarşı Bəxtiyar Vahabzadə, İsmayıl Şıxlı, Sabir Rüstəmxanlı, Qabil, Fikrət Qoca, Nəriman Həsənzadə, TeymurƏliyev, Məmməd İsmayıl və onlarca başqaları klassiklərimizin ləyaqətli varisləri kimi özlərini göstərdilər.Bundan əvvəl Şıxəli Qurbanov, Nazim Hacıyev Mərkəzin münasibətini bilə-bilə qətiyyətli addımlaratmışdılar.O zamandan başlayaraq Novruz bayramı nümayişyanə, açıq-saçıqca bayram edilməyə başlandı. Kitabdahəmin dövrdə Azərbaycan komsomolunun lideri olmuş Əbdürrəhman Vəzirovun bir çıxışı oxucularaçatdırılmışdır."Azərbaycan Kommunist Partiyasının XXII qurultayında (1958) "Azərbaycan komsomolunun birincikatibi Əbdürrəhman Vəzirovun çıxışı çoxları üçün gözlənilməz oldu. O dedi ki, gənclər arasında işicanlandırmaq üçün bizim xalq bayramlarını geniş qeyd etmək, unudulmuş milli oyunları dirçəltmək lazımdır.Niyə biz fevral ayında rus xalq bayramı olan maslenitsanı (xristianlarda pəhriz bayramı - C.H.) qeyd etməyəhazırlaşan moskvalılar kimi, özündə heç bir dini məzmun daşımayan "Novruz" bayramını qeyd etməyək. Mənəbelə gəlir ki, biz "Novruz" bayramını bahar bayramı, sevinc və gənclik bayramına çevirməliyik. Ə.Vəzirovun busözləri alqışlarla qarşılandı".Ziyalıların, qeyrətli siyasi rəhbərlərin əl-ələ, ürək-ürəyə, çiyin-çiyinə verib cəsarətlə mübarizə aparmasıKreml rəhbərlərini, Köhnə dalanda (Sov.İKP MK aparatı burada yerləşirdi) oturanları həstəməyə, bir qədər gerioturmağa, Pyotrun vəsiyyətlərinin indiki dövrdə əmələ gəlməyəcəyi inamına gətirdi. Bu təsadüfi deyildir ki,Kremldə, necə deyərlər, başçılarımızın daşını daş üstünə qoymayan imperiya başçıları, qısa bir müddətdəAzərbaycanda baş verənlərə gözlərini yumdular, təzə birinci katib V.Y.Axundov milli ruhu daha cəsarətləaşılamaq kursu götürdü, özündən əvvəlki rəhbərlərin cəzasını yüngülləşdirdi, onları layiqli işlə təmin etdi. ŞıxəliQurbanov kimi parlaq milli ideya daşıyıcısı Azərbaycan KP MK-nın ideoloji işlər üzrə katibi seçildi, sonrasolçuluqda qınanan Cəfər Cəfərov onun xələfi oldu. Ə.Vəzirov Moskvaya, Ümumittifaq Komsomoluna katibseçildi. Nazim Hacıyev Sov.İKP MK-ya məsul işə təyinat aldı və s.Rəşadətli mübarizə öz işini - tarixi işi görmüşdü.İndi şükür olsun ki, yeni zəmanənin mənəvi nemətlərindən faydalanırıq. Böyük ziyalılıq funksiyasını dərkedənlər çox səmərəli, hətta deyərdik ki, dünyada misli görünməmiş işlər görürlər. Kitabda bundan nümunələrvardır. Millət vəkili Mehriban Əliyevanın ziyalı fəaliyyəti həqiqətən fövqəladə bir xeyirxahlıqdır. Ancaq "təkəldən səs çıxmaz" deyiblər, hərçənd bu fəaliyyət bütün dünyaya səs salıbdır! O biri tərəfdən də, axı412