Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────Ümumiyyətlə, hər bir ictimai mühitdə Əsas Qanunun əhəmiyyəti onun daşıdığı funksiyalar vasitəsiləreallaşır. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası da hüquqi, siyasi və humanistlik kimi mühüm funksiyalarıyerinə yetirməklə cəmiyyətin və dövlətin həyatında, ölkənin siyasi sistemində və hüquq sistemində əvəzedilməzrola malikdir.Milli Konstitusiyamızın hüquqi funksiyası bu sənədin ölkənin hüquq sisteminin əsasını təşkil etməsində,milli hüquq sisteminin təməl prinsiplərini təsis etməsində, müxtəlif hüquq sahələri üçün əsas baza vəistiqamətverici akt olmasında öz ifadəsini tapır. Yüksək hüquqi qüvvəyə malik olan Konstitusiya mövcudqanunvericiliyə vahid istiqamət verməklə onun ümumi sistem kimi formalaşmasına şərait yaradır, qarşılıqlıəlaqədə və müvafiq tabeçilikdə olan hüquq institutları və normativ aktlar vasitəsilə ictimai münasibətlərinnizamlayıcısı və hüquqi tənzimləyicisi kimi çıxış edir. Bütün qeyd olunanların əsasını isə şübhəsiz ki, dövlətinsuverenliyi, insan hüquq və azadlıqları, dövlət hakimiyyətinin mənimsənilməsinə yol verilməməsi və s. kimimühüm konstitusiya müddəaları təşkil edir.Konstitusiyamızın digər funksiyası, ilk növbədə, siyasi müxtəlifliyin, çoxpartiyalılığın, fikir plüralizmininelan edilməsindən və təsbit olunmasından ibarət olan siyasi funksiyadır. Siyasi proseslərdə iştirakda, siyasifəaliyyəti həyata keçirməkdə, dövlət hakimiyyəti uğrunda qanunla yol verilən qaydada və üsullarla mübarizədəbütün siyasi qüvvələr üçün bərabər imkanlar yaradan, bütün birliklərin sərbəst fəaliyyətinə təminat verənKonstitusiya, eyni zamanda, irqi, milli, dini, sosial ədavət və düşmənçilik oyadan təşviqatı və təbliğatı, legitimquruluşa qarşı və dövlət hakimiyyətini zorla devirməyə yönəlmiş fəaliyyəti qadağan edir.Əsas Qanunun mühüm təyinatlarından biri də onun humanizmə yönəlmiş funksiyasında təzahür edir. Beləki, Konstitusiyada ümumbəşəri dəyərlər, sivil cəmiyyətlər üçün səciyyəvi olan hüquq və azadlıqlar təsbit edilib,dövlətin xarici əlaqələrinin beynəlxalq hüququn hamılıqla qəbul olunmuş norma və prinsipləri əsasındaqurulduğu, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrin ölkənin qanunvericiliyinintərkib hissəsi olduğu müəyyənləşdirilmişdir.Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasında əks olunan, hətta inkişaf etmiş dövlətlərin konstitusiyaları iləmüqayisədə kifayət qədər mütərəqqi hesab edilə biləcək prinsiplərdən biri onda insan və vətəndaş hüquqlarınınvə azadlıqlarının Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrə uyğun tətbiq edilməsi iləbağlıdır. Bu prinsip özündə insan hüquqlarının beynəlxalq standartlara uyğun tətbiqinə imkan verən mühümmüddəanı əks etdirir, ölkəmizdə insan hüquq və azadlıqlarının hamılıqla qəbul edilmiş beynəlxalq hüquqnormalarında və insan hüquqlarına dair beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulanlardan daha artıqməhdudlaşdırılmasına imkan vermir. Norma, eyni zamanda, insan hüquqlarının tətbiqi ilə bağlı milliqanunvericiliyin tənzimlənməsindən kənar qalmış hər hansı məsələyə Azərbaycan Respublikasının tərəfdarçıxdığı beynəlxalq müqavilələrin birbaşa tətbiqini qanuniləşdirir.Qeyd etmək lazımdır ki, iyirminci əsrin ortalarınadək beynəlxalq hüququn daxili hüquqa təsir mexanizmiçox mürəkkəb idi. Lakin zaman keçdikcə, milli hüquqla beynəlxalq hüquq arasında olan sədd aradan götürüldü,bu iki sistem arasında qarşılıqlı əlaqə və təsir güclənməyə başladı. Bugünkü reallıq isə ondan ibarətdir ki, hər birdövlətin daxili hüququ özündə müxtəlif formalarda - inkorporasiya və ya transformasiya yolu ilə beynəlxalqhüquq normalarını əks etdirir, beynəlxalq münasibətlərin tənzimlənməsi məhz beynəlxalq hüququn primatı(üstünlüyü) üzərində qurulur.Müasir dövrdə demokratiya hər bir dövlətin başlıca inkişaf göstəricisi, insan hüquq və azadlıqlarınınmüdafiəsi isə belə dövlətin əsas vəzifəsi kimi qəbul olunur. Konstitusiyanın ən böyük fəsli bütövlükdə insanhüquqları və azadlıqlarına, onların konstitusiya normalarında ifadəsinə və təmin olunmasına yönəlib. Bu fəsilözündə fundamental hüquq və azadlıqların bütöv bir sistemini əks etdirir. Azərbaycan RespublikasınınKonstitusiyası insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsini dövlət siyasətinin həlledici istiqaməti, bütündövlət orqanlarının fəaliyyətinin əsas məqsədi kimi müəyyən edir.İnsan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinin, vətəndaşların layiqli həyat səviyyəsinin təmin olunmasınıdövlətin ali məqsədi elan edən Konstitusiya şəxsiyyətin ləyaqətinin qorunmasını, xalqın və hər bir vətəndaşınrifahının yüksəldilməsini, onun sosial müdafiəsini dövlətin əsas vəzifələri sırasına aid etməklə humanizmdəyərlərinə sadiqliyini bəyan edir. Əsas Qanunda konseptual baxımdan yeni, insan amilini önə çəkənideyalardan biri ictimai münasibətlər sistemində dövlətin rolu ilə bağlıdır. Belə ki, ölkəmizin uzun illər daxilolduğu sovet siyasi sistemində dövlətin cəmiyyət həyatındakı rolu fövqəladə xarakter daşıyır, dövlət maraqlarıilə şəxsiyyətin maraqları arasında yaranan münasibətlərdə üstünlük birmənalı olaraq birinciyə verilirdi. Bu isəsözsüz ki, liberal demokratiya üçün öncül amillərdən olan şəxsi hüquq və azadlıqların müdafiəsinin arxa planakeçməsi ilə nəticələnirdi. Bu baxımdan Konstitusiyada dövlətin ali məqsədinin məhz insan və vətəndaş260