Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────birləşdirici funksiyaya malik olması da xüsusi vurğulanmalıdır. Yəni, Əsas Qanunumuz hər bir vətəndaşqarşısında dövlətin vahidliyini və bölünməzliyini təmin etmək, onun parçalanmasının qarşısını almağa hazırolmaq kimi vacib tələblər qoyur.Konstitusiyamızda bütün növ insan hüquqları - əmək hüququ, istirahət hüququ, sosial təminat hüququ,mənzil toxunulmazlığı hüququ, təhlükəsiz yaşamaq hüququ, tətil hüququ, təhsil hüququ, milli mənsubiyyəthüququ, vicdan azadlığı, fikir və söz azadlığı, sərbəst toplaşmaq hüququ, cəmiyyətin və dövlətin siyasihəyatında iştirak etmək hüququ, dövlətin idarə olunmasında iştirak etmək hüququ aydın təsbit edilmişdir.Əsas Qanuna dəyişikliklər əgər tarixi zərurətdən, ictimai tələbatdan irəli gələrək proqressiv nəticələrəimkan yaradırsa, konstitusiyanın sabitliyini və dəyişilməzliyi fikrini əsas gətirərək qanunvericilik islahatlarındanimtina etmək heç bir halda mütərəqqi addım kimi qiymətləndirilə bilməz. Əsas Qanun dinamik olaraq inkişafedən cəmiyyətdə formalaşmağa başlayan, yaxud formalaşmış ictimai münasibətləri tənzimləmək funksiyasınıyerinə yetirir. İctimai münasibətlərin dinamik inkişafı - sosial-iqtisadi tərəqqinin başlanması, ölkənin siyasi vəhüquq sisteminin əhəmiyyətli dərəcədə təkmilləşməsi, Avropa Şurasına üzvlüklə əlaqədar Avratlantik məkanainteqrasiyanın sürətlənməsi və digər mühüm yeniliklərin Əsas Qanunda adekvat əksini tapması məqsədilə hələ2002-ci il avqustun 24-də Konstitusiyaya əlavə və dəyişikliklərlə əlaqədar referendum keçirilmişdir. Bureferendumun nəticəsi kimi Konstitusiyaya insan hüquq və azadlıqlarının daha səmərəli təminatına xidmət edən,obyektiv reallıqdan irəli gələn bir sıra mütərəqqi dəyişikliklər edilmişdir.Həmin vaxt ümumxalq səsverməsinə çıxarılan referendum layihəsi 24 maddədə dəyişiklik edilməsininəzərdə tutaraq 8 bölmədə qruplaşdırılmışdı. Məsələn, 83-cü maddəyə edilən dəyişiklik Milli Məclisə seçkilərinyalnız majoritar qaydada keçirilməsini nəzərdə tuturdu. Proporsional seçki sisteminin ləğvinə bütün dünyadameylin artdığı bir zamanda Azərbaycanda siyasi partiyaların həddən artıq çoxluğu və onların parlamentdə yerqazanmaq imkanlarının məhdudluğu üzdə olan acı reallıq idi. Digər tərəfdən, majoritar və proporsional seçkisistemlərinin müqayisəli təhlili göstərir ki, vətəndaşların iradəsinin hansı formada ifadə olunması ölkədəparlament və ya prezident üsul-idarəsinin tətbiqindən bilavasitə asılıdır. Majoritar seçki sistemi prezident üsulidarəliölkələrdə daha geniş tətbiq olunur. Azərbaycan da məhz bu ölkələr sırasına daxildir və prezidentintimsalında icraedici hakimiyyətlə qanunverici hakimiyyət arasındakı səlahiyyət bölgüsünün nisbəti təbii olaraqbirincinin xeyrinə yüksək şəkildə ifadə olunur. Bu mənada, Azərbaycanda qanunverici orqana seçkilərin sırfmajoritar seçki sistemi əsasında keçirilməsi siyasi qanunauyğunluğun nəticəsi olmaqla, demokratik normalara,beynəlxalq təcrübəyə və siyasi nəzəriyyələrə qətiyyən zidd sayıla bilməzdi. Vətəndaşlar bəzən istəmədikləri,yaxud tanımadıqları təsadüfi adamlara səs vermək məcburiyyətində qalır, iradələrini azad surətdə ifadə edəbilmirdilər. Parlament seçkilərinin sırf majoritar sistem üzrə keçirilməsini nəzərdə tutan konstitusion dəyişiklikdə hansısa partiyanın deyil, sırf ölkə vətəndaşlarının mənafeyini özündə ehtiva edirdi.24 avqust 2002-ci il referendumunun digər prinsipial dəyişikliyi Azərbaycan Respublikası Prezidentiseçkilərinin nəticələrinin "50+1" prinsipi əsasında hesablanmasını nəzərdə tuturdu. 24 avqust referendumunaqədər ölkədə seçicilərin üçdə ikisinin, yaxud 67 faizinin səsini toplamış namizəd qalib elan olunurdu. Yeniprinsip isə hər bir namizədin xeyrinə olmaqla, seçkilərin demokratikliyinin daha yüksək səviyyədə təminedilməsi istiqamətində atılmış ciddi addım idi.24 avqust referendumunun ən mühüm nəticələrindən biri də vətəndaşlara Konstitusiya Məhkəməsinəbirbaşa müraciət imkanının yaradılması olmuşdur. Bu referenduma qədər Azərbaycan RespublikasıPrezidentinin, Milli Məclisin, Prokurorluğun, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məhkəməsinin sorğusuəsasında normativ-hüquqi aktların Konstitusiyaya uyğunluğu məsələsinə baxılırdı. Normativ-hüquqi aktlavətəndaşların hüquq və azadlıqları pozulduqda onların müdafiəsinin hüquqi mexanizmi AzərbaycanRespublikasının Mülki-Prosessual Məcəlləsinin 352-ci maddəsi ilə müəyyən edilirdi. Həmin mexanizməmüvafiq olaraq vətəndaşların hüquq və azadlıqları pozulduqda o, müvafiq məhkəmələrin vasitəsilə AzərbaycanRespublikasının Ali Məhkəməsinə müraciət edərək, məsələnin Konstitusiya Məhkəməsinə sorğu vermək yoluilə göndərilməsini xahiş edirdi. Beləliklə, həmin müraciət uzun bir yol keçdikdən və xeyli vaxt itkisindən sonra198