Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────Verilişdə çox aşağı səviyyəli, heç bir musiqi təhsili olmayan insanların təbliğ edilməsinə əsas yer verilmişdi.Belə insanların yeri efir deyil. Heç bir səhnə mədəniyyəti, səs imkanları olmayan şəxslərin yarışlarda yeralmalarını birmənalı qarşılamaq olmaz. Bu layihədə çıxış edən "istedadlı musiqiçilər"in yeri səhv düşüb. Guyaonlar sənət göstərirlər, amma başdan ayağa xaric oxuyurlar. Yarışmada iştirak edən və münsiflər qismində çıxışedən musiqiçilərimiz də onları elə tərif edirlər ki, guya bunlar böyük sənətkardırlar. Hətta tamaşaçılar verilişinsonunda onlara bir milyon səs göndərmişlər. Gəlin, biz hansısa bir maarifləndirici nöqteyi-nəzərindən olan birlayihə üçün cəmiyyətə müraciət edək, lap çıxıb televiziyalarda saatlarla çıxış edək, görək, bizə bir milyon səsgöndərən olacaqmı? Uşaq evlərinə, əlillərə belə bir yaxşılıq edərikmi? Amma adını müğənni qoymuş iki qeyriprofessionalınyarışmasında qalibin seçilməsinə səs veririk.HEYDƏR ƏLİYEVİN ÇIXIŞLARINA QULAQ ASMAQ NİTQ MƏDƏNİYYƏTİNİ, AZƏRBAYCAN DİLİNİYÜKSƏK SƏVİYYƏDƏ ÖYRƏNMƏK DEMƏK İDİRüfət Rüstəmov:- Mən, əvvəla, "Səs" qəzetinə təşəkkür edirəm ki, belə bir mövzu ətrafında dəyirmi masa təşkil edib.Bəzən mühüm əhəmiyyəti olan məsələlərə soyuq münasibətdə oluruq, amma unutmamalıyıq ki, Azərbaycanınsivil səviyyədə inkişafına xırda iş kimi qəbul etdiyimiz bəzi hallar təsirini göstərə bilər. Bu, çox mühüm birmövzudur. Biz buna ciddi tərzdə yanaşmalıyıq. Unutmayaq ki, biz Azərbaycan ziyalılarıyıq. Əgər televiziyadaçıxış etmiş olsaq, bizə tamaşa edənlər hər bir ziyalıdan çox şey gözləyəcəklər ki, görək bu alimlər nə tövsiyəedirlər ki, biz səhv addım atmayaq. Mən buna görə sizə təşəkkür edirəm. Bu mövzu ilə əlaqədar fikirlərimçoxdur. Mən heç kimin çıxışına müdaxilə edib, onu tənqid etmək istəmirəm. Azərbaycanın mədəniyyət vəincəsənətinə hörmətlə yanaşmaq lazımdır. Hər halda iki müğənninin efirdə çıxıb sənət nümayiş etdirməsinin heçbir pis tərəfi yoxdur. Əksinə, klassik musiqinin bəzilərini bizə məxsusi tərzdə təqdim edirlər və biz dədinləyirik.Mən daha çox nitq mədəniyyətinə yüksək səviyyədə malik olan insanların çıxışına qulaq asıram. Uluöndərimiz Heydər Əliyev bu mənada Azərbaycan xalqı üçün böyük örnəkdir. Onun çıxışlarına qulaq asmaq nitqmədəniyyətini, eyni zamanda, Azərbaycan dilini yüksək səviyyədə öyrənmək demək idi. Bu nöqteyi-nəzərdənAzərbaycan dilinə yanaşmaq lazımdır.Qəzetin əməkdaşı:- Rüfət müəllim, son vaxtlar bir çox türk sözlərinin dilimizə daxil olması nə dərəcədə düzgündür?Xüsusilə də, uşaqlar arasında bu hala tez-tez təsadüf olunur. Bu sahənin mütəxəssisi olaraq fikirlərinizi bilməkmaraqlı olardı.DİL XALQIN TOXUNULMAZ SƏRVƏTİDİRRüfət Rüstəmov:- Siz, tamamilə haqlısınız. Düzdür, Türkiyədə ortaq türk dili, ortaq türk mədəniyyəti yaradılmasıməqsədilə tədbirlər təşkil olunur. Ümumiyyətlə, bu, çox gözəl proyektdir. Bu proyekti işləyib hazırlamaqlazımdır. Sizin dediyiniz fikirdən belə qənaətə gəlmək mümkündür ki, Azərbaycan xalqı 15 ildir təqlidçilikləməşğuldur. Yəni, hər bir dilin öz spesifik xüsusiyyətləri, onun danışıq tərzi var. Müasir türk ədəbi dilindəkarlaşma və cingiltiləşmə qanunu var. Kar samitlər sözün sonunda işlədilmir. Məsələ burasındadır ki, məhz buincəlikləri bilməyən bir azərbaycanlı türk dilində söz işlətdikdə, mütləq bir xəta meydana çıxacaq. Bizim dövrümətbuatın dilinə baxsaq, o bərbad vəziyyətdədir. Ona görə mətbu orqanlarda ağızlarına gələni yazırlar. Şifahinitq necədirsə bu, o şəkildə də yazıya alınır. Özünün eşitdiyi, haradansa oğurladığı bir termin qəzet dilinəgətirilir. Bu, düzgün deyil, bunun qarşısı alınmalıdır. Biz bir şeyi dərindən dərk etməliyik ki, dil xalqıntoxunulmaz sərvətidir. Dildən danışdıqda, bir az ehtiyatla danışmaq və ona hörmətlə yanaşmaq lazımdır.Mən açığını deyim ki, siz hamınız mənim üçün doğma insanlarsınız. Amma burada belə bir fikir səsləndiki, uşaq orta məktəbdə savadsız yetişir. Elə deyil. Orta məktəbdə də həyatını, canını qoyan, ona bütünpotensialını həsr edən mütəxəssislər var. Gəlin, götürək türklərin yazdığı orta məktəb kitablarını. Görün nəvəziyyətdədir. Amma bizim dərsliklərə baxanda, görürsən ki, onun qrammatikası, fonetikası, leksikası,morfologiyası da təkmil formadadır. O ki qaldı xarici dil məsələsinə, deyim ki, xarici dili öyrənmək üçün zəkalazımdır. Dil bilmək ikinci bir insan olmaq deməkdir. Dil mədəniyyətdir, ünsiyyət vasitəsidir. Dili alimlərdən430