Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────saçıq, digər mənası isə çatışmazlıq deməkdir. Mən bir daha bildirmək istəyirəm ki, bu dəyirmi masa əsilzamanına düşmüş bir tədbirdir. Ulu öndərimiz Heydər Əliyev dil məsələsinə çox böyük həssaslıq vətələbkarlıqla yanaşırdı. O, çox çalışırdı ki, dil haqqında, xalqın milli-mənəvi dəyərləri, qanunları haqqında qərarqəbul edilsin. Bu gün onun dilimizə qarşı məhəbbətini hiss edirik. İlham Əliyev cənabları tərəfindən aparılan dilsiyasəti Azərbaycan dilinin təmizliyinə, qorunmasına xidmət edir. Müzakirə apararkən düzgün qeyd edildi ki,əgər filmlərin tərcümə olunması ilə bağlı Prezidentin sərəncamı varsa, onda filmlər də tərcümə olunmalıdır.Azərbaycanda bütün verilişlər ana dilində yayımlanmalıdır.İCTİMAİYYƏT, ZİYALILAR, KÜTLƏVİ İNFORMASİYA VASİTƏLƏRİAZƏRBAYCAN DİLİNİN DÜZGÜN DANIŞILMASINA, YAZILMASINA, TƏBLİĞİNƏ KÖMƏK ETMƏLİDİRVilayət Əliyev:- Mən belə düşünürəm ki, bir dəyirmi masa ilə bu məsələyə aydınlıq gətirmək olmaz. Konkret mövzu vəkonkret suallar qoyulmalıdır ki, onlara aydınlıq gətirilsin. Siz burada reklama toxundunuz. Əslində, reklamdilim əlifbasıdır. Şəhərin dili reklamlardadır. Əgər şəhərdə gəzsək, görərik ki, Azərbaycan dilində reklamlaraçox az rast gəlinir. Bəzən kimsə özünə restoran açır və onun adını öz ailə üzvlərinin baş hərfi ilə və başqamənasız şeylərlə bağlayır. Anlaşılmayan, başa düşülməyən ifadə reklamda əks olunmamalıdır. Reklamın buvəziyyətə düşməsinin iki səbəbi var. Birincisi, varlanan iş adamları gecə barlarına, restoranlara belə adlarıqoyurlar ki, maraq yaratsınlar. İkincisi, isə daha faciəli səbəbdir. Belə ki, bu əvvəllər daha çox müşahidəolunurdu ki, kimsə bir restoran və yaxud kafe açır və üzərində indiyə qədər işğal altında olan rayonların adınıqoyur. Məsələn, Zəngəzur, İstisu, Şuşa belə rayonların adları Azərbaycanın ürəkağrısı olduğu halda, onlar buadlardan istifadə edirlər. Heç olmasa onların adını bir mədəni təsisatın adına qoysalar, buna göz yummaq olar.Belə adları qoyan adamlar da araşdırılsa, görərik ki, onların heç nəsil-nəcabəti də məlum deyil.Mən yekun olaraq efirlərdə yayımlanan türk filmlərinin tərcümə olunması məsələsinə qayıtmaqistərdim. Türk filmlərinin Azərbaycan dilində verilməsinin qəti əleyhdarıyam. çünki orada böyük aktyorlarındanışığı bizim danışıq qabiliyyəti olmayan aktyorlar tərəfindən tərcümə olunur. Mən bütün siz dediyinizproblemlərin həllində üç cəhəti qeyd etmək istəyirəm. Azərbaycan ictimaiyyəti, Azərbaycan ziyalıları, kütləviinformasiya vasitələri Azərbaycan dilinin düzgün danışılmasına, düzgün yazılmasına, düzgün təbliğinə köməketməlidir. Bütün səviyyələrdə – dövlət başçısından tutmuş, məktəbdə dərs deyən müəllimə qədər hər kəs bunaəməl etməlidir.Prezident buna yüksək səviyyədə əməl edir. Amma gəlin görək müxtəlif vəzifələrdə oturan insanlarbuna necə əməl edirlər? Onlar heç Azərbaycan dilində danışmasalar yaxşıdır. İkincisi, kütləvi informasiyavasitələrində, müxtəlif yerlərdə ədəbi dilin normalarına əməl olunmalıdır. Hansı televiziyada ki, Azərbaycandilinin ədəbi normaları pozulur, mənə elə gəlir ki, müəyyən bir cəza qoyulmalı, kanalların bir neçə günlükyayımı dayandırılmalıdır. Üçüncüsü, müəyyən şou proqramlar yığışdırılmalıdır. Onların aparıcıları özmüsahiblərini çox gülünc bir vəziyyətə salırlar. Müxtəlif atmacalar atmaqla, qarşılarındakıların şəxsiyyətinialçaldırlar. Danışıq tərzimizdə məntiqi, ifadəni qorumalıyıq. Mənəvi dəyərlərimizin, Azərbaycan dilininqorunmasına əməl olunmalıdır. Mətni oxuyan insan onun məğzini bilməlidir. Belə məsələlərin müzakirəyəçıxarılması əhəmiyyət kəsb edir. Bu baxımdan, problemlərimizi həll etməliyik.DİL NORMALARI TELEVİZİYA VASİTƏSİLƏ, PUBLİSİST YAZILARDAALİMLƏR TƏRƏFİNDƏN DƏ QORUNMALIDIRVaqif Qurbanov:- Nitq mədəniyyətinin dəqiqliyini, səlisliyini, aydınlığını, zənginliyini, məntiqliyini, ifadəliyiniqorumalıyıq. Bu, bütöv bir şəkildə aparılmalıdır. Televiziya vasitəsilə də, publisist yazılarda və alimlərtərəfindən də qorunmalıdır. Dil normalarına, nitq mədəniyyətinə yiyələnmək əsas məsələlərdəndir. Nitqmədəniyyəti geniş bir şəkildə tədris edilməlidir. Dil normaları vasitədir. Nitq mədəniyyətinə yiyələndirmək isəməqsəddir. Bizim natiqlərimizin nitqini öyrənməliyik. Heydər Əliyevin nitqi bir nümunədir. Gözəlnatiqlərimizin üslubunu gənclərə öyrətmək lazımdır. Ədəbi tələffüzün normaları var. Bunu tədris etməklazımdır. Televiziyanın danışıq dili ilə bizim tədris prosesində öyrətdiyimiz dil üst-üstə düşmür. Bu işlə sistemlibir şəkildə məşğul olmaq lazımdır.434