Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────Ümummilli lider Heydər Əliyevin ana dilimizə hamiliyi hər kəs üçün örnəkdirİlham ABBASOV,Ədliyyə Akademiyasının prorektoru, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru,baş ədliyyə müşaviri, prokurorluğun fəxri işçisi“Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 90 illik yubileyi haqqında” AzərbaycanRespublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 21 yanvar 2013-cü il tarixli sərəncamında deyilir: “Anadilimizin dövlət dili kimi tətbiqində, onun imkanlarının genişləndirilməsi və Azərbaycan xalqının ənböyük sərvəti kimi dəyərləndirilməsində Heydər Əliyev şəxsiyyətinin rolu danılmazdır. Azərbaycanmədəniyyətinin və zəngin tarixi irsimizin dünya ictimaiyyətinə tanıdılması Heydər Əliyevin misilsizxidmətlərindəndir”.Hər bir xalqın elə milli-mənəvi dəyərləri vardır ki, onun qorunması, zənginləşdirilməsi, inkişaf etdirilməsi,cəmiyyətdə tutduğu mövqeyindən, peşəsindən, ixtisasından, vəzifəsindən asılı olmayaraq, hamının və hər kəsinvətəndaşlıq borcudur. Xalqın mədəniyyəti və dili də məhz bu qəbildən olan milli sərvətlərimizdəndir.Xalqımızın başına gətirilən növbəti tarixi ədalətsizlik - Azərbaycan əlifbasının latından kiril əlifbasınakeçirilməsi kimi ədalətsizlik tarixi müstəqilliyimiz bərpa etdikdən sonra aradan qaldırılmışdır. AzərbaycanRespublikası Ali Soveti Milli Şurasının 25 dekabr 1991-ci il tarixli qərarı ilə dilimizə və mədəniyyətimizininkişafına köklü zərbə vurmuş “Azərbaycan əlifbasının latından rus əlifbasına keçirilməsi haqqında” 11 iyul1939-cu il tarixli Qanun qüvvədən salınmış, latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasının bərpa edilməsi haqqındaAzərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurası eləhəmin tarixdə 32 hərfdən ibarət latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasını da təsdiq etmişdi. Təəssüflər olsun ki, latınqrafikasının bərpa olunması barədə qeyd edilən Qanunun icra mexanizmi müəyyən edilmədiyindən bu qanununicrası tam təmin edilməmiş, əslində, uzun müddət icrasız qalmışdır.Danılmaz faktdır ki, ümummilli lider Heydər Əliyevin respublikamıza rəhbərlik etdiyi birinci dövrün—1969-1982-ci illər ölkəmizin ictimai-siyasi həyatının bütün sahələrində, o cümlədən sənayedə, kəndtəsərrüfatında, mədəniyyətimizdə, təhsilimizdə, incəsənətimizdə yüksəliş illəri olmuşdur. Ulu öndər HeydərƏliyev, sovet rejiminin qadağalarına baxmayaraq, ana dilinin qorunmasına, onun tətbiqində öz prinsipialmövqeyinə həmişə sadiq olmuşdur. Keçmiş Sovetlər Birliyi dövründə, bütün rəsmi tədbirlər, digər müttəfiqrespublikalarda olduğu kimi, Azərbaycanda da yalnız rus dilində aparılırdı. Lakin ümummilli lider HeydərƏliyev 14 iyul 1969-cu ildə respublika partiya təşkilatının rəhbəri seçildikdən sonra o, bu sahədə də öz müstəqil,prinsipial mövqeyini nümayiş etdirimişdi.Respublika rəhbərliyinə gəlişindən az sonra 1 noyabr 1969-cu il tarixdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin(hazırkı BDU-nun-İ.A.) 50 illiyinə həsr olunmuş təntənəli yığıncaqda iştirak edən Heydər Əliyev o dövrünqadağalarını, o cümlədən ana dilinin tətbiqi ilə əlaqədar kommunist rejiminin məhdudiyyətlərini pozaraq,Azərbaycan dilində çıxış etmişdi və bu çıxış universitet ziyalılarının uzun illərdən bəri gözlədiyi milli oyanışistiqamətində həlledici addım olmuşdu.Azərbaycan Respublikasının 21 aprel 1978-ci il tarixli konstitusiyası layihəsini hazırlayan komissiyanın sədriolmuş Heydər Əliyevin ana dilinə olan sonsuz məhəbbəti və prinsipiallığı nəticəsində konstitusiyanın 73-cümaddəsinə dövlət dilinin Azərbaycan dili olması barədə müddəa daxil edilmişdi. Nəzərə almaq lazımdır ki,həmin dövrdə milli dilin yalnız üç slavyan respublikasında dövlət dili olması nəzərdə tutulmuşdu.Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurası tərəfindən 22 dekabr 1992-ci il tarixdə qəbul edilmiş“Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında” Qanunda dövlət dilinin, əsassız olaraq, türk dili olmasıgöstərilmişdi. Bizim türk xalqına, mədəniyyətinə, tarixinə, ədəbiyyatına və dilinə böyük hörmətimiz vardır. Beləki, Azərbaycan dili qədim və zəngin tarixə malik türk dil ailəsinin oğuz qrupuna daxildir. Lakin zaman keçdikcəAzərbaycan dili özünəməxsus inkişaf qanunları ilə cilalanmış kamil qrammatik quruluşa, zəngin söz fondu,geniş ifadə imkanları, yüksək səviyyəli yazı normalarına malik müstəqil dil kimi formalaşmışdır.Doğrudur, xalqımız türk dilində danışığı başa düşür. Həmçinin, türklər də Azərbaycan dilini başa düşürlər.Lakin tərcüməsiz hər hansı bir dildə danışmaq və danışığı başa düşmək heç də o demək deyildir ki, bu dillərarasında bərabərlik işarəsi qoymaq olar. Bu məntiqlə yanaşsaq, belə çıxır ki, rus, belarus, ukrayna dilləri də eyni454