Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────dəyər kimi qiymətləndirərək, insan hüquq və azadlıqlarının qorunmasını qanunvericilik, icra və məhkəməhakimiyyəti orqanlarının vəzifəsi kimi müəyyən etməklə insan hüquqlarına hörmət yolunu seçməsini bəyan etdi.Azərbaycan Respublikasının 2001–ci ilin yanvar ayının 25–də Avropa Şurasına daxil olmaqla və “İnsanhüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında” Avropa Konvensiyasına qoşulmaqla demokratikənənələrə, ədalətə, yurisdiksiyası altında olan insanlar üçün fundamental hüquq və əsas azalıqların təmininəsadiqliyini bir daha ifadə etdi.Müstəqilliyin ilk illəri Azərbaycan Respublikasının universal və regional xarakterli beynəlxalq təşkilatlaradaxil olması və çoxsaylı beynəlxalq müqavilələrə qoşulması ilə səciyyələnir. Həmin müqavilələrin mühüm birhissəsi insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinə yönəlmişdir.İnsan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi sahəsində görülən tədbirlərin bir hissəsini də milli qanunvericiliyintəkmilləşdirilməsi, insan hüquqlarının müdafiəsinə xidmət edən mexanizmlərin yaradılması və yenidənqurulması, məhkəmələrin fəaliyyətinin dövrün tələblərinə uyğunlaşdırılması, məhkəmə sistemininmüasirləşdirilməsi təşkil edir.İnsan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının dövlət müdafiəsini təmin etmək üçün Konstitusiya həminvəzifənin həyata keçirilməsinin müxtəlif üsul və vasitələri də daxil olmaqla təminat sistemini nəzərdə tutur. İlknövbədə onu qeyd etmək lazımdır ki, insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının dövlət təminatı yalnızdemokratik siyasi və hüquqi rejimin mövcud olduğu şəraitdə mümkündür. İnsan və vətəndaş hüquq vəazadlıqları tarixən demokratiyanın inkişafı ilə əlaqədar yaranmış və yalnız demokratik cəmiyyətdə həyatakeçirilə bilər.Konstitusiyanın 7–ci maddəsinə əsasən Azərbaycan dövlətinin demokratik, hüquqi, dünyavi, unitarrespublika elan edilməsi insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının dövlət təminatının mühüm şərtidir.Demokratik hüquqi dövlətdə insan hüquqlarının tanınması, hüququn aliliyi, hakimiyyətin bölgüsü insan hüquqvə azadlıqlarının dəqiq fəaliyyət göstərən dövlət təminatının vahid sisteminin yaradılması ilə müşayiətolunmalıdır. İnsan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi hər kəsin qanunla qadağan olunmayan bütünüsul və vasitələrlə müdafiə olunmaq üçün müstəqil fəaliyyət göstərməsini istisna etmir. Bu cür yanaşma insanvə vətəndaş hüquq və azadlıqlarını qorumaq üçün geniş imkanlar açır.İnsan hüquq və azadlıqlarının təmininin demokratik dövlətin əsas vəzifələrindən biri hesab edən ulu öndərqeyd edirdi: “İnsan, vətəndaş hüquqlarının, azadlıqlarının qorunmasına konstitusiyanın çox hissəsi, demək olarki, üçdə bir hissəsi həsr olunubdur. Bu da təbiidir. Biz keçmişdən, totalitar sistemdən yeni bir sistemə keçirik.Biz demokratiyanı inkişaf etdirməliyik, xalqımızı demokratiya yolu ilə aparmalıyıq, insanların hüquqlarınınqorunmasının hər yerdə, hər sahədə təmin olunması üçün əsaslar yaratmalıyıq. Bütün bu əsasları da yeni qəbulolunmuş konstitusiya verir və bütün təminatları biz konstitusiyanın maddələrindən almışıq… Bu da onu sübutedir ki, bu konstitusiya Azərbaycan vətəndaşlarının azad, sərbəst yaşaması üçün bütün şəraitləri yaradan birkonstitusiyadır”.Altıncısı, konstitusiyada insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının elan edilməsi ilə yanaşı, onlarınməhdudlaşdırılması, həmçinin vətəndaşların vəzifələri də ifadəsini tapdı.Azərbaycan Respublikasında qəbul edilmiş qanunlar ölkənin Konstitusiyasında, həmçinin beynəlxalqmüqavilələrdə ifadəsini tapmış insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarını aradan qaldırmamalı vəməhdudlaşdırmamalıdır. Konstitusiyada təsbit olunmuş insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının hər hansı birqanunla məhdudlaşdırılmasına yalnız buna Konstitusiya normalarının icazə verdiyi hallarda yol verilə bilər.Əgər Konstitusiyada həmin hüquq və azadlığın məhdudlaşdırılması nəzərdə tutulmamışdırsa, heç bir qanunhəmin hüququn məhdudlaşdırmasını nəzərdə tuta bilməz.Hər bir hüquqi, demokratik dövlətdə müəyyən məhdudiyyətlərin olması zəruridir. Onlarsız cəmiyyətdəictimai qaydanın təmin olunması, cəmiyyətin bütün üzvlərinin əsas hüquq və azadlıqlarına hörmətin təminedilməsi mümkün deyildir. İnsan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının müəyyən hissəsinə mütləq və qeyri–məhdud hüquq kimi baxıla bilməz. Hər bir fərd müəyyən cəmiyyətdə yaşayır və müəyyən kollektivdə fəaliyyətgöstərir üzvlərinin müəyyən qaydalara riayət etmədiyi, hər hansı vəzifə daşımadığı normal fəaliyyət göstərəncəmiyyəti təsəvvürə gətirmək mümkün deyildir. İnsan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının qanunla nəzərdətutulan müəyyən məhdudiyyətləri ümumi rifah, hər şeydən əvvəl, şəxsiyyətin hüquqlarının təmini, cəmiyyət vədövlətin normal inkişafı üçün zəruridir.İnsan hüquq və azadlıqların məhdudlaşdırılmasına yalnız müəyyən şərtlərə əməl edildikdə yol verilə bilər.Əvvəla, məhdudiyyət qanunla nəzərdə tutulmalıdır. Burada “qanun” ifadəsi Azərbaycan Respublikasınıntərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri də əhatə edir. İkincisi, məhdudiyyət hüquq və azadlıqların əsas300