Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────çətindir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin son 6 illik rəhbərliyi altında respublikamız bir çox inkişaf etmişdövlətlərin onilliklər boyu keçdiyi inkişaf mərhələlərini sürətlə adlamış, iqtisadi tərəqqi, demokratikləşmə, insanhüquq və azadlıqlarının, vətəndaş cəmiyyəti təsisatlarının təminatı sahəsində böyük uğurlara imza atmışdır.Ümumi daxili məhsulun sürətli artımı, cəmiyyətdə orta təbəqənin mövqelərinin möhkəmlənməsi, insan hüquqvə azadlıqlarının müdafiəsi mexanizmlərinin daha da təkmilləşdirilməsinə, habelə müasirləşdirilməsinə xidmətedən məhkəmə-hüquq islahatlarının keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyması, ən başlıcası, siyasi-hüquqi vəiqtisadi islahatların biri-birindən təcrid edilmədən həyata keçirilməsi 2009-cu ilin 18 mart referendumununhansı səbəblərlə şərtləndiyini bir daha əyani şəkildə göstərir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına əlavəvə dəyişikliklərlə bağlı keçirilmiş bu referendumla Əsas Qanuna obyektiv tələbatdan irəli gələn əlavə vədəyişikliklərin edilməsi respublikamızın mütərəqqi inkişaf xüsusiyyətlərindən irəli gələrək onun beynəlxalqaləmdə demokratik dəyərlərə, insan hüquqlarına sadiq dövlət kimi tanınması, nüfuz və mövqelərininmöhkəmləndirilməsi məqsədi daşımışdır. Səsvermə hüququna malik seçicilərin 71,08 faizinin AzərbaycanKonstitusiyasının 29 maddəsinə təklif edilən bütün əlavə və dəyişiklikləri dəstəkləməsi bu mütərəqqi prosesəolan əsaslı ictimai inamı bir daha nümayiş etdirmişdir.Azərbaycan Respublikası Konstitusiyanın 29 maddəsinə edilmiş 41 əlavə və dəyişikliyin böyük qismininrespublikamızda insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının daha etibarlı təmini məqsədinə xidmət etdiyi bir sıramüddəaların qısa şərhinə nəzərən tam təsdiqini tapır. Məsələn, 12, 15 və 17-ci maddələrə təklif edilən əlavələrxalqın layiqli həyat tərzinin təmin edilməsini dövlətin ali məqsədi kimi təsbit edir, ölkədə həyata keçirilənsosialyönümlü siyasətə, habelə uşaq hüquqlarının daha etibarlı qorunmasına, uşaq əməyinin istismarına qarşıkonstitusiya təminatını gücləndirməklə, bir sıra yeni normalara konstitusion status verir.Konstitusiyanın 32-ci və 50-ci maddələrinə edilmiş dəyişikliklər isə hər bir vətəndaşın şəxsi və ailətoxunulmazlığının daha etibarlı təmini məqsədi daşıyır. 32-ci maddəyə edilən əlavələrlə, qanunla nəzərdətutulan hallardan başqa, şəxsi və ailə həyatına müdaxilə, eləcə də şəxsin xəbəri olmadan və ya etirazınabaxmadan izlənilməsi, video və foto çəkilişinə, səs yazısına və digər bu cür hərəkətlərə məruz qoyulmasıqadağan olunur. Eyni zamanda, qanunla müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, hər kəsin onun haqqındatoplanmış məlumatlarla tanış olmasına, barəsində toplanmış və həqiqətə uyğun olmayan, tam olmayan,həmçinin qanunun tələbləri pozulmaqla əldə edilmiş məlumatların düzəldilməsini və ya çıxarılmasını tələbetmək hüququna təminat yaradılır. 50-ci maddənin III hissəsində yer alan əlavə ilə “Hər kəsin hüquqlarını pozanvə ya mənafeyinə xələl gətirən, kütləvi informasiya vasitələrində dərc edilən məlumatı təkzib etmək və ya onacavab vermək hüququna təminat verilir”.71 və 72-ci maddələrə edilən əlavə və dəyişiklik hər kəsin cəmiyyət və başqa şəxslər qarşısındaməsuliyyətini, vəzifələrini, hüquq və azadlıqlarının qanuni çərçivələrini müəyyən edir. 71-ci maddəyə edilənəlavəyə görə, “Hər kəsin hüquq və azadlıqları bu Konstitusiyada və qanunlarda müəyyən edilmiş əsaslarla,habelə digərlərinin hüquq və azadlıqları ilə məhdudlaşır”. Şübhəsiz, yalnız tam, aydın və demokratikcəmiyyətdə zəruri məhdudiyyətlərin qanunla müəyyənləşdirilməsindən sonra insan hüquqlarının səmərəlireallaşdırılması mümkündür. Bu, baxımdan təklif olunan əlavə də demokratik cəmiyyət quruculuğununmeyarlarına tamamilə uyğundur. 72-ci maddə isə hansısa vətəndaşın üzərinə Konstitusiya və qanunlardanəzərdə tutulmayan vəzifələrin qoyulmasını birmənalı qadağan edir.Konstitusiyanın 67-ci, 125-ci, 129 və 131-ci maddələrinə edilmiş əlavələr məhkəmə təcrübəsi ilə bağlıbəzi hüquqi normalara konstitusion statusun verilməsi baxımından təqdirəlayiqdir. 67-ci maddəyə (Tutulan,həbsə alınan və cinayət törədilməsində ittiham edilənlərin hüquqları) edilən dəyişikliyə görə “cinayəttörədilməsində ittiham edilənlər” ifadəsinin “təqsirləndirilənlər” sözü ilə əvəz edilməsi təqsirsizlikprezumpsiyasının (Konstitusiyanın 63-cü maddəsi) mahiyyətindən irəli gəlir. 67-ci maddəyə edilən digərəlavədə göstərilir ki, “Cinayət törədilməsində təqsirləndirilən hər kəs məhkum edilməzdən əvvəldinlənilməlidir”. Cinayət Prosessual qanunvericiliyində əksini tapmış bu hüququn Konstitusiyada da təsbitedilməsi təqsirləndirilən şəxsin mənafeyinə hesablanmış mütərəqqi yenilikdir.223