Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────Məhkəmələrin müstəqilliyinin, qərəzsizliyinin, ədalət mühakiməsinə hər kəsin müraciət etmək imkanının,mübahisələrə qanunamüvafiq qaydada baxılmasının və vaxtında həllinin təmin edilməsi məhkəmə islahatlarınınkeçirilməsinin əsas məqsədini təşkil edir. Ümummilli liderin məhkəmə–hüquq islahatları sahəsində həyatakeçirdiyi dövlət siyasəti Azərbaycanda müstəqil məhkəmə hakimiyyəti formalaşdırılmasının və demokratikprinsiplərə əsaslanan məhkəmələrin yaradılmasının əsasını qoydu.Ulu öndər qanunvericilik sahəsində aparılan işin vacibliyini məhz ölkədə demokratik hüquqi dövlətquruculuğu ilə əsaslandırırdı: “Biz hüquqi dövlət qururuq. Hüquqi dövlətin də əsasını təşkil edən qanunlardır…Ölkəmizdə qəbul edilən qanunlar Avropa Şurası ekspertlərinin bilavasitə iştirakı ilə hazırlanır. Hüquq islahatlarınəticəsində hər bir insan şəxsiyyət azadlığı və toxunulmazlığına, barəsində qaldırılmış işin müstəqil və qərəzsizməhkəmə tərəfindən ədalətlə və açıq şəkildə araşdırılmasına, hüquq müdafiəsinə təminat almışdır…Demokratiya hərc–mərclik, özbaşınalıq deyil, əksinə, qayda–qanunun daha etibarlı qorunması, ona hamınınəməl etməsi deməkdir”.“Məhkəmələr və hakimlər haqqında”, “Konstitusiya Məhkəməsi haqqında”, “Vəkillik və vəkillik fəaliyyətihaqqında”, “Məhkəmə qərarlarının icrası haqqında”, “Məhkəmə və hüquq — mühafizə orqanları işçilərinindövlət müdafiəsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunları məhkəmə islahatları sahəsində islahatlarınhüquqi bazasını yaratmaqla hazırda müstəqil məhkəmə sisteminin uğurlu fəaliyyətinə xidmət edir.Məhkəmə–hüquq sistemində aparılmış islahatlar ilkin olaraq özünü birinci, apelyasiya və kassasiyainstansiyaları kimi fəaliyyət göstərən üçpilləli məhkəmə sisteminin yaradılmasında təzahür etdirdi. Buvətəndaşlara birinci instansiya məhkəməsi qərarlarının apelyasiya qaydasında yenidən mübahisələndirmək,həmçinin kassasiya instansiyası məhkəməsində apelyasiya instansiyası məhkəməsi tərəfindən maddi vəprosessual hüququ normalarının düzgün tətbiq edilib–edilməməsini yoxlamaq imkanı yaratdı. Beləliklə,ölkəmizdə məhkəmə sistemi beynəlxalq səviyyədə sınaqdan çıxmış üçpilləli məhkəmə sistemlərinəuyğunlaşdırıldı. Son nəticədə məhkəmədə işlərin düzgün, hərtərəfli və obyektiv həllinə nail olunması, məhkəməqərarlarının qətiliyi, müstəqilliyi və onlara hörmət edilməsi, məhkəmə sisteminə etimadın artması üçün zəminyarandı.Məhkəmələr tərəfindən hər kəsin ədalətli məhkəmə baxışına olan hüququnun təmin edilməsi məhkəmə–hüquq islahatlarının bir istiqamətini təşkil edir. Məhkəmə hakimiyyətinin səmərəliliyi müəyyən edilmişprosedurun ədalətliliyi şəraitində mümkündür. Ədalətli məhkəmə baxışı hüququ Azərbaycan Respublikasının 25yanvar 2001–ci il tarixdə qoşulduğu “İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında” AvropaKonvensiyasının 6–cı maddəsində ifadəsini tapmışdır.Ədalətli məhkəmə baxışı ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi zamanı həmçinin qərəzsizlik vəobyektivliklə də bağlıdır.Məhkəmələrdə işlərə obyektiv baxılması məhkəmənin işə münasibətdə qabaqcadan müəyyənləşdirilmişmövqeyinin olmamasında, işin hallarını gerçəkliyə tam uyğun surətdə müəyyən edilməsi vəqiymətləndirilməsində öz ifadəsini tapır. Bu isə məhkəmədən iş barədə qabaqcadan müəyyən fikirdə olmamağı,məcmudan qoparılmış ayrı–ayrı fakt və sübutlara deyil, onların məcmusuna istinad etməyi tələb edir.Məhkəmələrin işlərə qərəzsiz baxması onda öz ifadəsini tapır ki, hakimin baxdığı iş üzrə ədalətmühakiməsini həyata keçirməkdən başqa heç bir marağı olmur.Ədalət mühakiməsi yalnız o vaxt həqiqi ədalət mühakiməsi hesab oluna bilər ki, o özünün mahiyyəti etibarıilə ədalətlilik tələblərinə cavab versin və hüquqların səmərəli bərpasını təmin etsin.Ədalətli məhkəmə baxışı beynəlxalq müqavilələrdə və ya konstitusiya prinsipi ilə nə qədər çox müdafiə vəmühafizə olunsa da, son nəticədə yalnız hakimlik işinin keyfiyyəti ədalətliliyin məhkəmələrin fəaliyyətində realkök salmasına rəvac verəcək.Ulu öndərin ideyaları əsasında məhkəmə–hüquq sistemində ardıcıl olaraq həyata keçirilən islahatlarməhkəmə hakimiyyətinin müstəqilliyinin və insan hüquqlarının təmininə, ədalət mühakiməsinin müasirstandartlara uyğunlaşdırılmasına, məhkəmə qəraralarının müasir dövrün tələblərinə cavab verən səviyyədəolmasına, həmin qərarların vaxtında icrasına, vətəndaşların məhkəmələrə inamının artmasına səbəb olmuşdur.Məhkəmə hakimiyyətinin müstəqilliyinin təmin olunması, məhkəmələrin fəaliyyəti üçün yüksəkstandartlara cavab verən şəraitin yaradılması, hakimlərin onlara qarşı irəli sürülən tələblərə cavab verməsiməqsədilə məhkəmə hakimiyyətinin özünüidarə orqanı olan Məhkəmə–Hüquq Şurası səmərəli fəaliyyətgöstərir. Məhkəmə hakimiyyətinin müstəqilliyinin təmin olunmasında hakimlərin şəffaf və obyektiv seçimininmüstəsna rolu vardır. Avropa Şurası ilə birgə aparılmış iş nəticəsində hakimliyə namizədlərin ən mütərəqqi vəşəffaf üsullarla seçilməsi qaydası müəyyən edilmişdir.302