Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────Dövlət atributlarımıza necə hörmət edirik?AlimAvropaya inteqrasiya milli dəyərlərin qorunması ilə baş verməlidirAzərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra bir sıra dövlət atributlarını bərpa edib. Bu atributların təkcədövlət himni, bayraqdan ibarət olmadığını nəzərə alsaq, onların tətbiqi sahəsində bir sıra problemlərinmövcudluğu göz önünə gəlir. Hərçənd bu atributların tətbiqində də kifayət qədər bizi qane etməyən məqamlarmövcuddur. Məlumdur ki, dövlət bayraqları qanunla müəyyən edilməmiş ölçüdə və rəngdə olmalıdır.Lakin xaricdə istehsal olunan heç bir standartlara cavab verməyən bayraqlar istənilən yerdə yerləşdirilir.Köhnəlmiş, cırılmış bayraqların dəyişdirilməməsi isə heç kimi narahat etmir. Eləcə də, istər dövlət, istərsə dəbeynəlxalq tədbirlərdə Azərbaycan himni qətiyyən oхunmur. Vəziyyət o həddə çatıb ki, bir sıra dövlətməmurları, millət vəkilləri bəlkə də belə tədbirlərdə dövlət himnini oxumağı özlərinə sığışdırmırlar.Müstəqilliyin ilk illərindən fərqli olaraq orta məktəb şagirdlərinin əksəriyyəti dövlət himnin mətnini əzbərbilmir. Hansı ki, insafən deyilməlidir ki, əksər dərs vəsaitlərinin ilk səhifələrində dövlət himninin mətni verilib.Azərbaycan dilinə təcavüz edilirEyni vəziyyət Azərbaycan dilinin tətbiqi və milli manatın istifadəsində hökm sürür. Etiraf edilməlidir ki,belə vəziyyət müstəqil dövlət kimi Azərbaycanın imicinə mənfi təsir göstərir. Ölkəmizin dünya dövlətləriarasında müstəqil respublika kimi təqdim olunması üçün onun atributlarına hörmətlə yanaşılmaqla bərabərtəbliği məsələsinə də diqqət yetirilməlidir. Bunun əsas şərtlərindən biri dövlət atributlarının qanunla müəyyənedilmiş tərzdə tətbiqi ilə bağlıdır. Təəssüf ki, Azərbaycanda bu məsələlərə lazımi diqqət yetirilmədiyindənvətənpərvərlik hissindən uzaq insanlar və əcnəbi vətəndaşlar sui-istifadə hallarına yol verirlər. Təkcə paytaхtBakıda fəaliyyət göstərən restoran və barlardakı təqdimatları müşahidə etsək, hər şeyin bizim əleyhimizəişlədiyinin şahidi olarıq. Əvvəla onu deyim ki, paytaxtda mili adla fəaliyyət göstərən restoran və barlara çoхnadir hallarda rast gəlindiyi kimi onların təqdimatı da Azərbaycan dilinin tətbiqi haqqında qanunvericilikləziddiyyət təşkil edir. Mövcud qanunvericiliyə görə, belə iaşə obyektlərinin adları latın qrafikası ilə Azərbaycandilində böyük formatda, xarici dildə isə kiçik ölçüdə verilməlidir. Ancaq hazırda nəinki buna əməl edilmir, həttarestoran və barlara əcnəbi adlar qoyularaq türk və ingilis dillərində yazılır. Düzdür, belə halların mövcudluğunuölkəmizin Avropaya inteqrasiyası kimi dəyərləndirənlər də tapılar. Ancaq etiraf edilməlidir ki, bu inteqrasiyamilli dəyərləri qoruyub saхlamaq və dövlət atributlarına hörmət zəminində baş verməlidir. Əks halda dilimizəəcnəbi sözlərinin daхil olması kimi yad elementlərin qarşısını almaq çətin olacaq. Bu bir yana qalsın, beləfaktlar var ki, vətəndaşlar aldıqları teхniki və məişət əşyalarının satıldığı dükanların adlarını belə tələffüz edəbilmirlər. Məlumdur ki, bir müddətdən sonra həmin söz adiləşərək dilimizdə işlək sözə çevriləcək. Çünki belədükanların uzun müddət fəaliyyət göstərəcəyi heç kimə sirr deyil.Ermənilər kulinariyamızı oğurlayırlarTəqdimatlarını əcnəbi dillərdə həyata keçirməklə kifayətlənməyən restoran və bar sahibləri onlarınfəaliyyətində də öz qayda qanunlarını tətbiq edirlər. Belə ki, indi restoranlarda müştərilərə Azərbaycan dilindəmenyu təklif olunmasına rast gəlmək qeyri-mümkündür. Üstəlik menyudakı yeməklərin əksəriyyəti Avropaxörəkləridir. Halbuki ölkəmizə səfər edən istənilən avropalı ağzının tamını dəyişmək məqsədilə Azərbaycanınmilli xörəklərini dadmaq istəyir. Qeyd edək ki, Azərbaycan kulinariyası heç də Avropa ölkələrindəkindən geridəqalmır. Əksinə bir çox xörəklərimiz nəinki Avropada, hətta dünyada bəyənilir. Belə halda əcnəbi vətəndaşlarayalnız Avropa xörəklərinin təklif edilməsinə nə ad vermək olar? İş o həddə çatıb ki, restoranlarda müştərilərəxidmət göstərilməsi üçün zəncilərə üstünlük verilir. Artıq paytaxtın bir sıra restoranlarında müştərilərə qaradərili əcnəbi vətəndaşları хidmət göstərirlər. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən restoranlarda xarici ölkəvətəndaşlarına Avropa xörəkləri təklif edildiyi halda, ermənilər müхtəlif dünya ölkələrində Azərbaycanхörəklərini milli kulinariyaları kimi təqdim etməklə məşğuldurlar. Bu yaxınlarda Ukraynadan qayıdan yaхındostumun verdiyi məlumata görə, Odessada ermənilər dolma, küftə, aş kimi Azərbaycan xörəklərinihazırlayaraq supermarketlərə Ermənistan məhsulu adı ilə təhvil verirlər. Azərbaycanın Standartlarşdırma,Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Agentliyi isə hələ aş, küftə, dolma və dovğaya milli standartın verilibverilməməsibarədə düşünür. Bizim restoran və barlarda zəncilər müştərilərə хidmət göstərdikləri haldaazərbaycanlı kişilər хarici ölkələrdə kabab çəkməklə ailələrini dolandırırlar. Mətbuatda dərc olunan məlumatagörə, paytaхtda fəaliyyət göstərən хarici ölkə vətəndaşlarına məхsus restoran və barların qarşısında təmsiletdikləri ölkələrin bayraqları dalğalanır. Etiraf edilməlidir ki, bu, birbaşa Azərbaycan qanunlarına hörmətsizliyin339