Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────Paytaxtımızın baş planı yeni sosial-iqtisadi tələblərə uyğuntərtib olunmalıdırAzərbaycan memarlığı və tikinti sektorunda aparılan işlər barədə Consulting&Business-in suallarınıAzərbaycanın Əməkdar Memarı, Şərq ölkələri Beynəlxalq Memarlıq Akademiyasının (ŞÖBMA) vitseprezidenti,YUNESKO-nun Beynəlxalq Memarlıq Akademiyasının professoru, Azərbaycanın Memarlarİttifaqının I katibi, EL&EN" memarlıq şirkətinin prezidenti, "Şöhrət" ordenli cənab Elbəy Qasımzadəcavablandırdı.- Azərbaycan memarlığı özünəməxsusluğu ilə fərqlənir. Bu özünəməxsusluq özünü daha çox nədəbüruzə verir?- Azərbaycan memarlığı dünyada qəbul olunmuş klassik memarlıq üslublarından biridir. Azərbaycanmemarları tarix boyu ölkəmizdə və onun hüdudlarından kənarda bir çox əsərlər yaradıblar. Uzaq Şərqdəntutmuş Yaxın Şərqə qədər, İraq, Hindistan, Pakistan, Yaponiya kimi ölkələrdə Azərbaycan memarlarınınəsərlərinə rast gəlmək olar. Vaxtilə Təbriz memarlıq məktəbi Şərqdə ən məşhur memarlıq məktəblərindən biriolub. Naxçıvan memarlıq məktəbi də zəngin memarlıq xüsusiyyətləri ilə tanınıb. Çox vaxt milli memarlıqhaqqında danışarkən onun forma, dekor elementlərini, tağlarını, arkalarını xüsusi vurğulayırlar. Bu yalnışfikirdir, çünki tağlar və arkalar başqa memarlıq üslublarında da var. Memarlığın milliliyi onun hansı mühitdəyaranmasından irəli gəlir. Son vaxtlar Bakıda inşa edilən vacib ictimai, sosial obyektlərin müəllifləri xaricdəndəvət olunmuş memarlardır. Onlar şübhəsiz ki, milli memarlığı öz əsərlərində əks etdirə bilməyəcəklər. Çünkionlar bu torpaqda doğulmayıb, bu mühitdə böyüməyib, bu havanı udmayıblar və onlar üçün Azərbaycanda butorpağa məxsus əsər yaratmaq şübhəsiz qeyri mümkündür. Xarici memar müasir, gözəl bir əsər yarada bilər.Amma həmin əsər həm Nyu-York, həm Tokio, həm də Bakıda ola bilər. Millilik yaradıcının qanında, cinsində,tərbiyəsində olmalıdır. Arka ilə Azərbaycan memarlığı yaranmır.- Son illərdə tikinti sektorunun böyük sürətlə inkişafı fonunda milli memarlıq üslubunun vəpaytaxtımızın mövcud Baş Planının tələblərinə inşaat işləri aparılarkən nə dərəcədə riayət olunur?- Baş Plan şəhərin iqtisadi və şəhərsalma nöqteyi-nəzərindən inkişaf planıdır. Bakının ilk Baş Planını1873-cü ildə Çar hökumətinin hərbi mühəndisləri hazırlayıblar. Sözün əsl mənasında Baş Plan isə 1924-cü ildətərtib olunub. Həmin Baş Planda qoyulan əsaslar yeni redaksiyalarda nəzərə alınıb və sonuncu dəfə yalnız 1981-ci ildə təsdiq olunub. Baş Plan iqtisadiyyatsız nə tərtib, nə də icra oluna bilər. Azərbaycan müstəqillikqazandıqdan sonra siyasi, iqtisadi və sosial quruluşunu dəyişdi. Tikinti işlərinin Baş Planın tələblərinin əksinəaparılması fikri ilə razı deyiləm. Faktiki olaraq Bakının Baş Planı yoxdur. Bu gün biz həmin Baş Planaəsaslanaraq işimizi davam edə bilmərik. Bu Baş Plan sosialist iqtisadiyyatı üçün tərtib olunmuşdu və nəzərdətutulan tədbirlərin həyata keçirilməsi dövlətin ayıracağı vəsaitdən asılı idi. Hal-hazırda isə hər bir şey fərdişirkətlərin və sahibkarların imkanları və planlarına uyğun görülür. Baş Plana görə mövcud bir və iki mərtəbəlibinaların yerində parklar salınmalı idi. Sovet hökuməti sökülən binaların sakinləri üçün mikrorayonlartikəcəyini fikirləşirdi. Bu gün belə sosial xarakterli işlərin görülməsi üçün vəsaitlər yoxdur. Baş Plan yenisosial-iqtisadi tələblərə uyğun tərtib olunmalıdır. Baş Planın tərtib olunması üçün bir neçə il vaxt və böyükmiqdarda vəsait lazımdır. Şəxsi hesablamalarıma görə bu rəqəm 5-8 mln manat ola bilər.- Tikinti sektorunda yaranan problemlərin həlli üçün hansı addımları atmaq zəruridir?- Bakı əvvəllər yalnız İçəri şəhər çərçivəsində idi və vaxtilə Qız qalası tikilərkən Bakı sakinlərininreaksiyasını anlamaq çətin olmazdı. Biz də yeni tikilən binalara baxarkən, yəqin eyni hissləri keçiririk. Vaxtgələcək bu tikililərə başqa qiymət veriləcək, insanların gözü bu tikililərə öyrəşəcək. Mən şəhərin baş memarıvəzifəsində çalışarkən Milli Bankın binası layihəsini təsdiq etməmişdim. Fikrimcə, bu bina həm proporsiyanöqteyi-nəzərdən, həm də görkəminə görə heç cür Bakı şəhərinə yaraşmırdı. Hal-hazırda həmin bina mənə bir оqədər də mənfi təsir etmir. Hər bir memarlıq əsərinin adaptasiya dövri var. Şəhərin mərkəzində yenidənqurmaişləri aparılmalıdır. Yenidənqurma işlərin aparılmasına şəhərin mərkəzində XIX əsrin sonu - XX əsrinəvvəllərində tikilən bir çox binaların "memarlıq incisi" elan olunaraq saxlanması mane olur. Ancaq həmindövrdə inşa olunan tikililərin heç də hamısı memarlıq incisi deyil.- Hal-hazırda tikintilərdə istifadə olunan inşaat materialları nə dərəcədə standartlara cavabverir?- Tikintilərdə istifadə olunan materiallar yoxlamadan keçir. Materialların keyfiyyət göstəriciləri barədəmənfi bir söz söyləmək düzgün olmaz. Binanın keyfiyyəti isə onu tikən insanın insafından asılıdır. Bildiyimiz514