Azərbaycanın dövlət rəmzlərinə və atributlarına dair məqalələr

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────Cəmil müəllim, sizin milli mənsubiyyətlə bağlı təzadlı ovqatları arxiv sənədləri ilə açıqlamağınız -cavablandırmağı qarşıya qoyduğunuz sualı - "Moskvanı hövsələdən çıxaran addımlar"ı çox yaxşı aydınlaşdırır.İki sənədi nəzərdə tuturuq.Azərbaycan rəhbərliyinin adına göndərilən anonim məktubda deyilir:"Siz Azərbaycan xalqının böyük rəhbərləri və nümayəndələrisiniz. İnqilab bizə müvafiq qanunların ayrıayrımaddələri əsasında hüquqlar verib, biz azad yaşamalıyıq, öz idarə və müəssisələrimizdə yazı işlərimizi vəşifahi danışıqlarımızı ana dilimizdə aparmalıyıq. İndi 35 il keçir, Azərbaycanda heç olmasa bir dənə idarə vəmüəssisə göstərin ki, yazı işlərini Azərbaycan dilində aparsın. Qəti şəkildə deyirəm: belə bir idarə və müəssisəyoxdur. Bu onu göstərir ki, biz əzilmiş, hüquqsuz, məzlum, müdafiəsiz, tapdanmış xalqıq..."Bundan xeyli sonra, kitabda açıqlanan bir olay sübut etdi ki, millətçilikdə qınanan, təhlükəsizlikorqanlarının nəzarətinə götürülən və həbs edilənlər xalqın qeyrətli, cəsarətli, mərd övladları imişlər, ziyalı adı vəəməli ilə təqdir edilənlər xalqın təmsilçiləri imişlər. Kitaba müraciət edək. DTK müstəntiqi ilə ƏbülfəzElçibəyin arasında olan söhbəti yuxarıda dediklərimizə qüvvət kimi yazıya salmağa lüzum görürük."Ə.Əliyev. Mən Leninin deyil, dərisi soyulmuş, qanı sorulmuş bir millətin övladıyam. Sənin üçün vətənSSRİ ola bilər. Mənim üçün vətən ikiyə bölünmüş Azərbaycandır. Mənim həyatımın qayəsi bu yaranısağaltmaqdır, özünü türk bilən bütün insanlarla birlikdə Azərbaycanı azadlığa aparmaqdır".Tələbələr arasında DTK-nın aşkarladığı başqa bir məşhur antisovet təşkilat özünü daha bariz şəkildəgöstərmişdi. Bu barədə çox yazıldığından qısaca danışmalı olacağıq. Qırxıncı illərin axırlarında təhlükəsizlikidarəsinin axtarışı nəticəsində artıq iştirakçıların bir neçəsi tutulmuşdu. Azərbaycan Dövlət Universitetininfilologiya-şərqşünaslıq fakültəsindən olanlar: Gülhüseyn, Azər, Hacı mənim tələbə yoldaşlarım idi. Məni vəşərqşünaslıq şöbəsindən olan bir neçə tələbəni də suçlamışdılar. Hər cür nəzarət-axtarış tədbirləri keçirsələr də,bizləri günahlandıra bilmədilər, əsas yox idi, ancaq məni şərqşünaslığın İran şöbəsindən, ümumiyyətləAzərbaycan Dövlət Universitetindən xaric etdilər (İctimai keçmişimlə bağlı. Atam Ədil bəy İranda mühacirətdəolmuşdu, bundan şübhələnmişdilər). Xeyirxah insanların sayəsində əmri dəyişib, məni V kursdan tarixfakültəsinin birinci kursuna keçirdilər. Tələbə dostlarım isə uzun çəkən qazamat həyatını yaşamalı oldular.Xalqın belindən gələn, bətnindən çıxan övladlar: ziyalılar və qeyriləri 50-ci illərin milli təəssübkeşlikhisslərini coşdurmuşdular. Biz həmin dövrün Azərbaycan rəhbərliyinin də bu ovqatla kökləndiyinin şahidioluruq. İlk növbədə M. İbrahimov, İ. Mustafayev və S. Rəhimovu cümləmizin mübtədası hesab edirdik. Buhaqda sonra.İndi də başqa bir anonim məktuba nəzər salaq.Bakı məktəblərindən birinin milliyyətcə rus olan 8-ci sinif şagirdi N. Xruşşova yazırdı: "Niyəazərbaycanlılar Azərbaycan dili haqqında belə çox danışırlar, çox qışqırırlar. Niyə onlar başa düşmürlər ki,Azərbaycanda ruslar hansı missiyaya malikdirlər. Ümumiyyətlə, Azərbaycan dilinin keçilməsi nəinki rusməktəblərində, heç Azərbaycan məktəblərinin özündə belə lazım deyildir. Azərbaycan dilində danışmaq kiməlazımdır. Nə qədər ki, biz burada həyatın belə çətin şəraitinə dözürük, ölçü götürün".Bax, güman edirik ki, 70 illik tariximizdə ilk dəfə olaraq Moskva ilə Bakı arasında baş verən siyasiqarşıdurmaya əsl bais nə imiş: respublikada siyasi həyatın canlanması, milli oyanış və Kremlin şovinistmövqeyi.Siz bu xətti bütün kitab boyu izləmiş, əsaslandırmış və həmin dövr haqqında oxucularınızda dolğun qənaətyarada bilmisiniz. İndi bizə tam aydın olur ki, Moskva rəhbərliyi ilə Azərbaycan rəhbərliyi arasından keçən"qara pişik" hansı münasibətdən təzahür edibmiş.Kitaba müraciət edirik: Sov. İKP Rəyasət Heyətində Azərbaycan rəhbərliyinin məsələsi müzakirə edilir.Məruzə ilə çıxış edən MK-nın məsul işçisi İ.Şıkin araşdırmaların nəticəsi olaraq bildirir ki, milli dil haqqındaqanunun qəbul edilməsinin ardınca bütün dövlət sənaye müəssisələri, müalicə müəssisələri və sair təsisatlardaAzərbaycan dilinin işlədilməsi tələbi irəli sürülür. Halbuki, bu ilin əhali sayına görə Bakıda yaşayan 968 minəhalidən azərbaycanlılar 36,9 faiz təşkil edir. Qalanları qeyri-azərbaycanlılardır. 600 min nəfər - ruslar,ermənilər, ukraynalılar, belaruslar və başqa millətlərin nümayəndələridir. Bakıda yaşayan qeyri-azərbaycanlılararasında təşviş ovqatı yaranmışdır. Buna dözmək olmaz!İ.Mustafayev onun haqsız ittihamına cavab verir. Bu zaman N. Xruşşov qəzəb atına minir və cilovu da atıratın boynuna (uşaqlıqda ilxı otarandan başında qalıbmış bu xislət!): "Siz özünüz şübhəli adamsınız. Partiyabiletiniz var, amma kommunist deyilsiniz". M.İbrahimovun millətin haqlı hüququnu müdafiəsinə həsr edilmişnitq isə yarımçıq kəsilir. Və "O, rəhbərliyə soxulmuş millətçi düşməndir" ayaması ilə ittiham edilir.405