Het beleid inzake unieke regionale talen

11
12
Het vergelijken van beleid: Nederland en Duitsland
ervaringen wijzen in de richting van Entzingers (1985:64-65) constatering
dat geldigheid en betrouwbaarheid van internationaal vergelijkend
onderzoek gebaat zijn bij het in één hand houden van het verzamelen van het
empirisch materiaal voor zulk onderzoek. Die praktische benadering kan
worden aangevuld met het wijzen op het beschikbare onderzoeksbudget, de
voor het onderzoek uitgetrokken tijd, de organisatorische mogelijkheden en
het door de onderzoeker beheersen van de voor het onderzoek relevante
talen. Bovendien kan de keuze van te onderzoeken landen ingeperkt worden
door het bredere kader waarin het onderzoek mogelijk plaatsvindt en/of de
organisatorische setting van waaruit de onderzoeker zijn werk verricht.
In dit onderzoek naar de beleidsvorming inzake regionale talen staat het
object van onderzoek niet los van de doelstellingen van de werkgever van de
onderzoeker, te weten de Fryske Akademy, alsmede het werk van het door
11
dezelfde organisatie uitgevoerde Mercator-project. Die context maakt dat
het voor de hand ligt om het Fries in de vergelijking te betrekken, naast één
of meerdere regionale talen in één of meerdere lidstaten van de Europese
Unie. Gezien de doelstelling van de Fryske Akademy: de beoefening van de
wetenschap die met Fryslân, het Friese volk en zijn cultuur in al haar
uitingen en in de breedste betekenis, is verbonden, ligt het nader
gepreciseerd evenzeer voor de hand om de beleidsvorming inzake het in
12
Duitsland gesproken Noordfries in het onderzoek te betrekken. En wanneer
dat gebeurt ligt het eveneens in de reden om ook het Sorbisch, de tweede in
Duitsland gesproken regionale taal in het onderzoek op te nemen. De facto
houdt een dergelijke keuze de analyse van de beleidsvorming met betrekking
Mercator-Education, dat onder de verantwoordelijkheid van de Fryske Akademy valt, is sinds
1987 gericht op de informatie-uitwisseling, het ontwikkelen en onderhouden van een
gegevensbestand en het uitvoeren van onderzoek op het terrein van autochtone
minderheidstalen en het onderwijs in de lidstaten van de Europese Unie (Renkema, 1995:44).
Feitelijk begon het ‘Europese’ werk voor wat de Fryske Akademy betreft, reeds in 1986 met
de uitvoering van het EMU-project: Europeeske Minderheidstalen yn it primêre Underwiis
(Sikma en Gorter, 1991:ix).
Het Friese gebied strekte zich bij het begin van onze jaartelling uit van de Wezer tot het Zwin.
In de vroege Middeleeuwen hebben de Friezen een belangrijke rol als handels- en
scheepvaartnatie gespeeld. In de loop van de achtste eeuw lijfden Karel Martel en Karel de
Grote het Friese gebied bij het Frankische Rijk in (Vries, 1986:14). West-Friesland kwam in
1289 onder het bestuur van de Graaf van Holland. Het huidige Fryslân behield, samen met de
andere, in het Verbond van de Upstalsboom verenigde boerenrepubliekjes tussen Lauwers en
Jadebusen, de daarop volgende twee eeuwen nog zijn onafhankelijkheid. De komst van
Albrecht van Saksen in 1498 markeert het einde van de Friese vrijheid. In de Groninger
Ommelanden en het Graafschap Oost-Friesland verdween het daar gesproken Fries onder
invloed van respectievelijk het taalgebruik van de stad Groningen en het graafschap Oost-
Friesland. Van de Noordfriezen wordt aangenomen dat tussen 700 en 1200 er een immigratie
van Friezen uit de zuidelijker gelegen Friese gebieden heeft plaatsgevonden (Sjölin,
1969:1-3).
107