Het beleid inzake unieke regionale talen

48
49
Het Fries in Nederland
daar waar gezien de taalsociologische en -psychologische omstandigheden
een voorop- en vooruitlopende overheid geboden is. Ook de keuze van
Gedeputeerde Staten om de Nederlandse naam van de provincie te
handhaven, moet iedere instemming van de kant van de Friese organisaties
ontberen. Het provinciaal bestuur reageert op deze opvattingen met het
wijzen op de tweetaligheid van Fryslân en het streven die situatie niet te
veranderen in een toestand waarin het Fries nog de enige taal in de provincie
is. Overigens gaan Gedeputeerde Staten mee in de kritiek op de kwestie van
uitgangspunten en doelen. Ook zij zijn van mening dat de gelijkwaardigheid
en gelijkberechtiging van de Friese taal aan, respectievelijk met het
Nederlands, de doelen van het provinciale beleid dienen te zijn. Die
opvatting betekent een eigen aan het Nederlands gelijkwaardige waardering
van het Fries en niet langer een beoordeling van het Fries in relatie tot het
Nederlands, zoals tot dan het uitgangspunt van het nationale beleid vormt
(Van Dijk, 1987:40).
De besluitvorming in de Staten van Fryslân onderstreept het verschil van
inzicht met de Haagse opvattingen. Feitelijk is er sprake van een volledige
patstelling met betrekking tot de aan het Fries te verschaffen rechten en
mogelijkheden in het verkeer tussen overheid en burgers. Die patstelling
wordt nog versterkt door de Friese onvrede over de verder in Den Haag
bestaande bereidheid om de positie van het Fries te versterken. Zo lijken de
ontwikkelingen van het Fries in het (voortgezet) onderwijs op slot te staan
en bestaat er geen begrip voor de Friese wensen om provinciale televisie
mogelijk te maken. Feitelijk komt er pas opnieuw beweging in de
vastgelopen verhoudingen met het, hierna nog te analyseren, totstandkomen
van de bilaterale bestuursafspraak ‘Friese taal en cultuur’ in 1989, waarvoor
enerzijds de ministers van Binnenlandse Zaken, Justitie, Onderwijs en
Wetenschappen en Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur en anderzijds
Gedeputeerde Staten van Fryslân verantwoordelijk zijn (Van Rijn, Sieben,
1994:94-96). 48
In de bestuursafspraak wordt het gebruik van het Fries, achteraf slechts
voor korte tijd, in het bestuurlijk verkeer geregeld en tegelijk voor het
gebruik van het Fries in het rechtsverkeer advies gevraagd aan de per die
49
datum nieuw samengestelde Commissie Friese Taal. Verder kent de
De bestuursafspraak van 4 juli 1989 (Staatscourant, 1989, 128) is de eerste en wordt op 8
november 1993 (Staatscourant, 1993, 237) gevolgd door een tweede bestuursafspraak. In
1998 begint de voorbereiding van een derde bestuursafspraak Friese taal en cultuur.
Voorzitter van de commissie wordt mr. A. Wendels, president van het gerechtshof te Leeuwarden.
De commissie bestaat verder uit mr. L. de Vries, voormalig hoofd van de Stafafdeling
Wetgeving Privaatrecht van het Ministerie van Justitie, mr. A.J.M. Heijmans, hoofd van de
Hoofdafdeling Algemeen Beleid Rechtspleging bij het Ministerie van Justitie, mr. C.R.
Niessen, chef Stafafdeling Constitutionele Zaken en Wetgeving van het Ministerie van
189