Het beleid inzake unieke regionale talen

50
51
Het Sorbisch in Duitsland
Domowina-uitgeverij en uiteraard het mogelijk maken van Sorbischtalige
scholen. Het cultuurbeleid van de DDR “ist ohne Einschränkungen als
großzügig zu bewerten” (Pastor, 1997:43).
Kasper (1990:17) stelt nog voor het verdwijnen van de DDR vast: “Es
steht außer Zweifel: In der DDR hat die Sorbische Kultur einen bisher nicht
erreichten Aufschwung erlebt.” Tegelijk leidt de omvang van de voor het
Sorbisch beschikbare gelden tot de wijdverbreide mening dat de Sorben een
door de staat vertroetelde showminderheid vormen: “die Sorben seien eine
vom Staat verhätschelte Vorzeigeminderheit” (Pastor, 1997:43).
Marti (1992:20) maakt in zijn oordeel over het door de DDR gevoerde beleid
onderscheid tussen de kwantitatieve en de kwalitatieve resultaten. In het
eerste geval constateert hij een niet keren van het teruglopen van taal, taal-
50
gebied en volksgroep ten opzichte van het Duits. Als het om de
kwalitatieve kant van het door de DDR gevoerde beleid gaat is zijn oordeel
echter positiever: “Die Sprache wurde organisatorisch und insbesondere
schulisch verankert, der Platz der sorbischen Volksgruppe in der
Öffentlichkeit rechtlich abgesichert und ihre Präsenz sichtbar gemacht;
Sprache, Geschichte und Kultur sind besser erforscht und in höherem Maße
zugänglich (insbesondere die sorbische Literatur).” Bovendien denkt Marti
(1992:31) dat de kwantitatieve teruggang van het Sorbisch in hetzelfde
tijdvak in een democratische staat en onder kapitalistische omstandigheden
niet geringer zou zijn geweest. De kwalitatieve omstandigheden zouden
daarentegen wel minder zijn geweest. Marti vraagt zich in dat verband af
welke in omvang vergelijkbare Europese taalminderheid over een gelijke
institutionele infrastructuur, verankering in het onderwijs en rijkdom aan
publicaties in de eigen taal beschikt. 51
Elle (1995:60) wijst in dit kader op de erkenning van het Sorbisch, evenals
de in vergelijking met vele West-Europese regionale taalgroepen door de
DDR geboden grotere ontplooiingsmogelijkheden voor met name het
Obersorbisch. Ook hij stelt echter vast dat de assimilatieve druk van het
In de DDR-tijd werden geen taalsociologische onderzoeken toegestaan, zodat de feitelijke
Sorbische stand van zaken niet in kaart gebracht werd (Elle, 1992:1; Marti, 1990:71).
De (financiële) vertroeteling geldt in vergelijking met sommige andere taalminderheden ook
na de Duitse eenwording. Van der Plank (1994:8) schrijft bijvoorbeeld over: “Jild foar
minderheid Sorben, folle net genôch.” In vergelijking met de Friezen: Noord-, Sater- en
Westerlauwerse Friezen, is de overheidssteun voor de Sorbische taal en cultuur ook opmerkelijk
te noemen. Hemminga (1998:42) berekent dat het Sorbisch met een bedrag van 1842
Mark per iedere Sorbischtalige wordt gesubsidieerd. Voor het Westerlauwerse Fries gaat het
om een bedrag van 33 gulden, voor het Noordfries om een bedrag van 97 Mark en het
Saterfries moet zich zonder enige financiële steun van overheidszijde zien te redden.
321