Het beleid inzake unieke regionale talen

102
Het beleid inzake unieke regionale talen
Friese taalpolitiek, ook de inhoudelijke coördinatie wordt haar
verantwoordelijkheid.
Nu op het gebied van Binnenlandse Zaken zo’n vooruitgang is geboekt,
verlegt het provinciaal bestuur zijn aandacht naar de andere voor het gebruik
van het Fries relevante domeinen. Daarbij gaat het met name om het
onderwijs en de media. Op het terrein van het onderwijs zet de provincie
zijn wensen voor het overleg met het departement nog eens op een rijtje. De
grondslag daartoe vindt het provinciaal bestuur in twee in Fryslân
uitgevoerde onderzoeken. Het eerste betreft het onderwijs in het Fries en het
tweede geeft een breed taalsociologisch inzicht in de actuele situatie van de
Friese taal. 102
De provincie streeft naar het door het ministerie aannemen van de onderwijsbevoegdheid
Fries als promotiecriterium voor leerkrachten. Bovendien
moet er een tijdelijk inhaalprogramma komen voor docenten met de onderwijsbevoegdheid
Fries ter verbetering van de schriftelijke beheersing van
het Fries. In het basisonderwijs zou het Fries speerpunt moeten worden,
onder meer met het oog op de realisatie van extra-formatie. Ook het
onderzoek naar het leren van de Friese taal zou meer mogelijkheden dienen
te krijgen. Op het terrein van het speciaal onderwijs wordt vastgehouden aan
de al eerder door gedeputeerden voorgestelde wettelijke regeling. Voor het
voortgezet onderwijs wordt vastgehouden aan de eerder ingenomen posities.
Er dient een wettelijke regeling te komen voor het Fries in de onderbouw
van de scholen voor voortgezet onderwijs, Fries dient eindexamenvak te
worden in de schoolsoorten waar dat nog niet het geval is, het Fries dient als
voertaal gebruikt te kunnen worden en er dienen extra-leraar- en
leerlinglessen ingevoerd te worden. Voor het hoger beroepsonderwijs wordt
aangestuurd op het realiseren van additionele middelen, waarmee de
betrokken onderwijsinstellingen het Fries als vak kunnen invoeren. Voor de
Pedagogische Academies moet het verplichte vak Fries definitiever wettelijk
worden geregeld dan tot dan het geval is. Voor de volwasseneneducatie
dienen extra-geldmiddelen te komen, onder meer voor leermiddel- en
leerplanontwikkeling, evenals voor de opleiding en de her- en bijscholing
van de docenten in de basiseducatie. En gezien de beleidsontwikkeling ten
departemente verdient de positie van de Fryske Akademy uiteraard de
nodige aandacht. 103
Heeft op 20 maart 1986 reeds het eerste ambtelijke overleg tussen een
vertegenwoordiging van het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen en
de provincie Fryslân plaatsgevonden, sindsdien is van de zijde van het
103
208
Inspectie van het Onderwijs, Het onderwijs in het Fries bekeken, ’s-Gravenhage, 1986.
Gorter, D. e.a., Taal yn Fryslân, Ljouwert, 1984.
Interne provinciale notitie van 8 oktober 1986.