Het beleid inzake unieke regionale talen

Internationale regelgeving
Het op 28 november 1989 door het Europees Hof van Justitie gewezen
Groener-arrest stelt de relatie tussen (de regel van) het vrij verkeer van
werknemers en (de uitzondering van) algemene culturele belangen aan de
orde. In het Groener-arrest erkent het Europees Hof van Justitie het belang
van het onderwijs voor een beleid dat gericht is op de bescherming en
bevordering van een nationale en tegelijk eerste officiële taal van een
lidstaat. Een dergelijk beleid wordt niet als zijnde in strijd met het principe
van een vrij verkeer van werknemers verboden. Maar het Hof stelt wel
grenzen aan de autonomie van nationale taalbesluiten:
“the implementation of such a policy must not encroach upon a fundamental
freedom such as that of the free movement of workers. Therefore, the requirements
deriving from measures intended to implement such a policy must not in any
circumstances be disproportionate in relation to the aim pursued and the manner
in which they are applied must not bring about discrimination against nationals of
other Member States” (Mortelmans, 1990:304).
De gevolgen van het Groener-arrest lijken tweeslachtig. Aan de ene kant
wordt de betrokken Ierse regeling toegestaan en het Hof corrigeert de indruk
als zou vanuit het gezichtspunt van de integratie van de markt, taalverscheidenheid
minder een cultureel gegeven zijn, dan wel een obstakel voor
doelmatige communicatie, maar aan de andere kant geeft het Hof zijn
rechtsbevoegdheid aan om taalregelingen te toetsen op de vraag of er
inbreuk op de uitoefening van de Gemeenschapsrechten wordt gemaakt. In
het Groener- arrest gaat het om het Iers als officiële en nationale taal van
een lidstaat en dat betekent ook dat regionale talen niet a priori van een
gelijke benadering kunnen uitgaan (De Witte, 1991:170).
In zijn Mediawet-arrest erkent het Hof dat cultuurbeleid een dwingende
reden van algemeen belang kan vormen die een beperking van het vrije verkeer
van diensten kan rechtvaardigen, evenals het steunen van de pluralistische
vrijheid om uitdrukking te geven aan de verschillende
maatschappelijke, culturele, religieuze en filosofische componenten in een
land. Maar het Hof heeft ook vastgesteld dat cultuur niet als dekmantel
gebruikt mag worden voor economische protectie tegenover de andere
lidstaten, zoals onder meer naar voren komt in een arrest van 16 december
1992. In het betreffende arrest worden de door de Belgische regering
ingebrachte culturele overwegingen verworpen, voor zover die de effectieve
concurrentie voor nationale ondernemingen trachten te verminderen.
Het volgens de regels van de economische mededinging realiseren van een
gemeenschappelijke Europese markt houdt ook in dat alle door de staat gegeven
subsidies en fiscale voordelen ten behoeve van ondernemingen,
vooraf de goedkeuring van de Gemeenschap behoeven. Die goedkeuring
157