Het beleid inzake unieke regionale talen

11
12
13
14
Het beleid inzake unieke regionale talen
instantie niet erkend terwijl het aan alle Europese criteria voldoet. De
actuele ‘buitenlandse politiek’ van de Europese Unie blijft niet zonder
gevolgen voor de ‘binnenlandse’ situatie. De in 1989 door de Raad van
Ministers opgestelde verklaring waarin de hoop wordt uitgesproken dat het
Duitse volk herenigd zou kunnen worden door een vrije uitoefening van het
zelfbeschikkingsrecht, wordt door Basken en Catalanen – overigens zonder
succes – aangegrepen om zelfbeschikkingsresoluties in de eigen
parlementen in te dienen. 11
Lidstaten van de Europese Unie als Frankrijk en Griekenland zien geen
enkele aanleiding om de betrokken criteria op het eigen binnenlandse beleid
los te laten. Het gebruik van een regionale taal wordt door de Franse
overheid als een strikt individuele zaak beschouwd die deel uitmaakt van de
private uitwerking van de publieke vrijheid van de burgers. Het geven van
collectieve rechten aan een taalgroep is in Frankrijk, evenmin als in
12
Griekenland, niet aan de orde. In het Frankrijk dat voorbestemd is om zijn
stempel op Europa te drukken, is geen plaats voor minderheidstalen, zo
verwoordt president Georges Pompidou (1911-1974) de Franse opvattingen
13
in het begin van de jaren zeventig (Schröder, 1995:58). Die opvatting staat
in schril contrast met de latere constatering van de zijde van de Franse
president François Mitterand (1916-1996) dat een volk in zijn diepste wezen
gewond wordt door zijn taal en cultuur te beperken. Het door hem in 1981
tijdens zijn verkiezingscampagne geproclameerde recht op verschil, zou in
de Franse praktijk echter niet tot concreet beleid voeren (Jacob, 1990:55). 14
Zoals hiervoor is opgemerkt, gaat de bescherming van individuele rechten
voorbij aan het feit dat het behoud en de ontwikkeling van een cultuur en
De actie van Basken en Catalanen kan ook worden gezien als een product van de devolutielogica
waarbij ‘Brussel’ als een alternatief centrum van autoriteit wordt gezien en waar de
Europese Unie staat voor een kosmopolitische eigentijdse ontwikkeling tegenover ouderwetse,
beperkende en kunstmatige nationale verbanden (Delwaide, 1996:42).
Begrippen als ‘multiculturele samenleving’, ‘culturele minderheden’ en ‘cultureel pluralisme’
zijn in Frankrijk grotendeels taboe (Van Staden, 1996:13).
In 1790 wordt reeds de eerste taalenquête in Frankrijk gehouden, “une série de questions
relatives au patois et aux moeurs des gens de la campagne”, met de bedoeling om meer inzicht
te krijgen in de taalverscheidenheid in Frankrijk. Het onderzoek levert vier jaar later een
rapport op over “la nécessité et les moyens d’anéantir et d’universaliser la langue française”
(Geerts, 1979:8-9). Schröder (1995:58) noemt Pompidou premier. Georges Pompidou werd
echter op 15 juni 1969, nadat president Charles de Gaulle op 28 april 1969 was afgetreden,
tot president van de Republiek Frankrijk gekozen en zou het presidentschap tot zijn dood op
2 april 1974 blijven vervullen.
Ontevredenheid over het Franse beleid leidt op zaterdag 4 april 1998 tot duizenden deelnemers
tellende demonstraties te Bayonne, Rennes en Straatsburg ten gunste van de in
Frankrijk gesproken regionale talen (La Semaine du Pays Basque, 16 april 1998; Ouest-
France, 6 april 1998; DNA, 5 april 1998; L’Ami Hebdo, 12 april 1998).
144