Het beleid inzake unieke regionale talen

2.3.3 Het stromenmodel
16
66
Het beleid inzake unieke regionale talen
De tweede variant voor de reconstructie van de beleidsvorming gaat, in
tegenstelling tot het barrièremodel uit van de onderstelling dat de besluitvorming
niet het karakter heeft van een proces van op elkaar volgende
beslissingen. Beleidsvorming bestaat daarentegen uit een combinatie van in
de tijd naast elkaar bestaande probleemstromen, oplossingsstromen en
stromen met participanten. In deze benadering staat de schaarste van de
aandacht van besluitvormers centraal. Daarbij is het anders dan in het
fasenmodel niet van tevoren duidelijk welke rol een beleidsbepaler in het
proces zal spelen. Het verloop van de besluitvorming staat in het model dan
ook los van het doen en laten van een bepaalde actor, maar is het resultaat
van wat op het moment van een beslissing ‘toevallig’ speelt: wie bij de
besluitvorming betrokken zijn, welke andere problemen aan de orde zijn en
welke oplossingen zich aanbieden.
Vanwege het grillige verloop van de besluitvorming wordt over een
‘vuilnisbakproces’ gesproken. Actoren deponeren hun problemen en
oplossingen in een ‘vuilnisbak’. De uitkomst van het beleidsproces hangt
sterk af van wat er op het moment van de beslissing toevallig in de
‘vuilnisbak’ aanwezig is. Cohen, March en Olsen (1972) hebben aan de
basis van deze, mede op grond van de kritiek op en de moeilijkheden met
het hanteren van verschillende fasen, ontwikkelde benadering gestaan.
Vervolgens heeft Kingdon (1984) het perspectief verder ontwikkeld. Hij
onderscheidt eveneens drie stromen, maar anders dan Cohen, March en
Olsen wordt het onderscheid in drie stromen ingevuld als stromen
problemen, beleidsvoorstellen en politieke omstandigheden.
De deelnemers vormen in de benadering van Kingdon geen afzonderlijke
stroom, maar zijn in potentie bij ieder der stromen betrokken. Via de introductie
van het ‘policy window’-concept vraagt Kingdon (1984:174)
aandacht voor de (schaarse) kans dat een initiatief gerealiseerd wordt. Dat
betekent dat hij de vraag naar de wijze waarop koppelingen tussen de verschillende
stromen tot stand komen centraal stelt. Een ‘policy window’ is in
feite een al of niet voorzien geschikt moment waarop de drie stromen met
elkaar worden verbonden en beleidsvorming plaatsvindt. Het stromenmodel
is in Nederland onder meer door Koppenjan (1993) toegepast in zijn studie
naar de totstandkoming van een drietal complexe beleidszaken op het terrein
16
van het binnenlands bestuur. Koppenjan (1993:24-26) benadrukt dat de
Koppenjan (1993) onderzocht de totstandkoming van de nieuwe Gemeentewet (vanaf 1955),
de beleidsvorming ten aanzien van de grote-stedenproblematiek (vanaf 1965) en de discussie
over de regionale problematiek in relatie tot de bestuurlijke organisatie van Nederland (vanaf
1966).