Het beleid inzake unieke regionale talen

Het beleid inzake unieke regionale talen
Het belang en de waarde van de ‘Kieler Erklärung’ worden van Duitse en
Deense zijde in het algemeen heel verschillend ingeschat (Höffken,
1994:150- 160). Dat geldt ook voor de passage met betrekking tot de
Noordfriezen, die door de SSF als de eerste officiële erkenning van de Friese
minderheid door een Duitse regering wordt gezien, terwijl de regering van
Sleeswijk-Holstein de Noordfriezen nog lang als slechts een onderdeel van
de Deense minderheid beschouwt, ook al om daarmee de
minderhedenproblematiek niet nog moeilijker te maken (Lemke, 1998:117;
Höffken, 1994:345). Voor de Kieler overheid is de clausule met betrekking
tot de Noordfriezen daarmee overbodig (Lemke, 1998:117; Höffken,
1994:150). De feitelijk ontbrekende nadere uitwerking van Afdeling IV van
de Erklärung onderstreept overigens de juistheid van de Kieler perceptie.
Geheel anders wordt de aanwezigheid van de Duitse minderheid in
Noord-Sleeswijk door dezelfde Kieler overheid benaderd. Die minderheid
krijgt een plaats in de preambule op de ‘Erklärung’ “in der Erwartung, daß
die dänische Regierung der deutschen Minderheit in Dänemark dieselben
Rechte und Freiheiten einräumen und garantieren wird.” De redactie houdt
een door de Kieler regering gedacht wederkerigheidsprincipe in, dat
vervolgens in het beleid inzake de Deense en Duitse minderheid in
Sleeswijk een blijvende rol zal spelen.
In het licht van de door de Kieler regering nagestreefde wederkerigheid,
moet ook het ‘Kopenhagener Protokoll’ van 27 oktober 1949 gezien worden,
waarin de Deense regering de voor de Denen in het algemeen en de Duitse
minderheid in het bijzonder geldende grondrechten benadrukt, zonder dat
daarmee overigens tegemoet wordt gekomen aan de onder de Duitse minderheid
levende verwachtingen. Maar het ‘Kopenhagener Protokoll’ draagt bij
aan een stabilisering van de verhoudingen in het grensgebied en daarmee
aan het veilig stellen van de bekritiseerde ‘Kieler Erklärung’.
De ‘Kieler Erklärung’ houdt geen definitieve regeling van de
verhoudingen in het Duits-Deense grensgebied in en betekent evenmin het
262
In de door de Sleeswijk-Holsteinse regering gegeven toelichting op de passage inzake de
Friezen in de Kieler Erklärung, heet het dat met de betrokken clausule aan die tot de
Noordfriese bevolking behorende personen die zich bij de Deense minderheid aansluiten, de
rechten van de Deense minderheid toegekend worden. Van een Friese minderheid is in die
perceptie geen sprake (Lemke, 1998:117). In de latere regeringsverklaring van ministerpresident
Diekmann, d.d. 26 september 1949, heet het echter dat de betrokken clausule niet
wil zeggen dat de Friese bevolking als Deens wordt gezien (Höffken, 1994:345). Het zou er
veel meer om gaan om de Noordfriezen dezelfde beslissingsvrijheid toe te staan als de overige
bevolking. Beide interpretaties maken de clausule inzake de Noordfriezen in de ogen van de
Kieler regering overbodig (Lagler, 1983:49-50).