Het beleid inzake unieke regionale talen

Het Fries in Nederland
regelgeving met betrekking tot het Fries. De diepe kern van de stelsels van
opvattingen blijft ongewijzigd. In essentie is het Fries voor de Haagse
pleitcoalitie een marginaal fenomeen dat niets verandert aan de plaats van
het Nederlands. De in de Wet van 4 mei 1995 gerealiseerde taalregeling
formuleert in artikel 2:6 lid 1, een hoofdregel inzake het taalgebruik, die ook
als kern van het Nederlandse denken kan worden gezien: “Bestuursorganen
en onder hun verantwoordelijkheid werkzame personen gebruiken de
Nederlandse taal, tenzij bij wettelijk voorschrift anders is bepaald”.
Tegelijk kan de invoering van de taalregeling in de Algemene wet bestuursrecht
als een substantiële wijziging in het denken over de plaats van
het Nederlands en het Fries in het officiële verkeer worden gezien. De
eerdere vanzelfsprekendheid die geen wetgeving nodig maakte, heeft plaats
gemaakt voor een wettelijke regeling die aangeeft waar en wie het
Nederlands of het Fries gebruikt of kan gebruiken. Die verandering kan
enerzijds verklaard worden met behulp van de aanhoudende interactie vanuit
Fryslân, gericht op een regeling van het gebruik van het Fries. En anderzijds
met de invloed van het Europese integratieproces dat ook het denken over de
toekomst van het Nederlands op gang heeft gebracht. Het parlementaire
initiatief tot het opnemen van een taalartikel in de Nederlandse Grondwet
wordt beargumenteerd met het wijzen op de Europese ontwikkelingen. Het
Europees Handvest voor regionale of minderheidstalen zorgt voor een tot
dan in de Haagse interacties ontbrekend Europees kader voor onder meer het
Fries.
5.2.5 Twee actuele onderwerpen van beleidsvorming
5.2.5.1 De realisatie van de bestuursafspraak Friese taal en cultuur
Op 4 november 1982 wordt het eerste kabinet-Lubbers beëdigd. Van de
70
nieuwe premier die vervolgens twaalf jaren als eerste minister zijn naam aan
drie opeenvolgende kabinetten verbindt, is opgemerkt dat hij keer op keer
tegengestelde belangen weet te verzoenen. “Politieke patstellingen die in de
jaren zeventig nog onwrikbaar lijken, worden onder Lubbers geslecht”
(Herweijer en Koppenjan, 1995:50). Dezelfde auteurs spreken over “de
tomeloze dadendrang van de kabinetten-Lubbers I, II en III” en “eigentijdse
instrumenten als heffingen, convenanten en zelfregulering” (Herweijer en
Koppenjan, 1995:52). Het convenant is één van de eigentijdse instrumenten,
70
Drs. R.F.M. Lubbers is minister-president van 4 november 1982 tot 22 augustus 1994.
199