Het beleid inzake unieke regionale talen

155
156
157
158
Het Fries in Nederland
benodigde kennis, ervaring en geld pleiten alle voor toepasssing van artikel
47A van de Omroepwet (Fryske Kultuerried, 1970, 14). 155
Niet een ieder is het met de keuze voor 47A eens. Laurens ten Cate, één
van de hoofdredacteuren van de Leeuwarder Courant, schrijft: “eerst
moeten wij het eens worden over de mate van vanzelfsprekendheid,
waarmee de NOS die regionale omroepen inpikt. Volgens mij berust die
156
vanzelfsprekendheid op niets.” En hij vervolgt: “Binnen de NOS gebeurt
van allerlei, omdat de omroepen dat willen of niet willen.” Ook in de
kringen van de Frysk Nasjonale Partij (FNP) wordt een vraagteken bij de
keuze voor 47A gezet. Die kringen nemen het initiatief tot de oprichting van
157
de vereniging Radio Televisy Fryslân (RTF). De directe aanleiding
daartoe vormen de uitspraken van minister Klompé om de grote steden in
het westen van het land voorrang te geven bij de ontwikkeling van de
158
regionale omroep (Singelsma, 1970, 146). De RTF wil in ieder geval geen
47A-voorziening en stelt zich, gebruikmakend van de mogelijkheden van de
nieuwe Omroepwet, het verwerven van in eerste instantie 15.000 leden ten
doel om daarmee als adspirant-zendgemachtigde het Hilversumse bestel te
kunnen binnentreden. Zover komt het echter niet. Nadat het eerst een lange
tijd stil blijft, brengt de RTF een beleidsnota ‘Baes op eigen buis?’ (1972)
Gedeputeerde P. van der Mark gaat een half jaar na het Leeuwarder symposium in een
bijdrage in het tijdschrift De Strikel (1971, 14, 3, 3) nog eens op zijn keuze voor een
regionale omroepvoorziening ex art. 47A Omroepwet in. Hij wijst erop dat de toepassing
van art. 47B een AMvB vraagt, waarvan het geenszins duidelijk is hoe dat zal luiden.
Wie gaat een dergelijke omroepvoorziening betalen? In het volgende nummer van
hetzelfde maandblad schrijft de Friese gedeputeerde nog eens over hetzelfde onderwerp
(De Strikel,1971, 14, 4, 3-4). Van der Mark schrijft dat “Yn it forbân fan de NOS leit it
allegearre folle nofliker (as by 47B) it seit himsels dat hjirre ek biswieren lizze. En dan
tinke wy earst oan de gearstalling fan it bistjûr. Dêryn wurdt mar in bytsje rekken hâlden
mei in regionale fortsjinwurdiging. It is winliken it âlde liet. De sintrale organen meitsje
út wa’t kompetint binne om bistjûrslid to wêzen. En it liket nuver mar dan komt de regio
net sa gau oan bar. Wy kinne net better en net foardeliger en net hurder as dat nou troch
ús allegearre sterke presje útoefene wurdt likegoed op it bistjûr fan de NOS, as op ús
regear. Der soe aksje foar komme moatte. By de omroporganisaesjes, mar ek by alle
politike partijen. Hwant forjit it net: by einsluten is it in politike saek.”
Leeuwarder Courant, 5 december 1970.
In de uitgave van het Frysk Nasionael Boun en het Frysk Selskip 1844: De Stiennen
Man, XXVI, 15, 1970, 3, noemt W.Y. (drs. R. Straatsma) het initiatief tot RTF “in
politike stunt fan in groepke FNP’ers.” Ook de Friese staf van de Regionale Omroep
Noord en Oost (RONO) is ongelukkig met het RTF-initiatief, zoals naar voren komt in
uitspraken van een lid van die staf, Heinze Bakker, in het Friesch Dagblad van 16
januari 1971.
Dr. M.A.M. Klompé is minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk in de
kabinetten-Zijlstra (1966-1967) en De Jong (1967-1971). Daarvoor was zij minister van
Maatschappelijk Werk in de kabinetten Drees III (1956-1958), Beel II (1958-1959) en
De Quay (1959-1963).
225