Het beleid inzake unieke regionale talen

62
Het Noordfries in Duitsland
die ontwikkeling is, analoog aan de gang van zaken in het eerste decennium
van de twintigste eeuw, op Sylt te vinden. Daar worden sinds september
1976 de kinderen van de lagere school in Tinnum het Fries onderwezen. Het
jaar daarop gaan de lagere scholen in Keitum en Morsum op een zelfde
aanpak over (Walker, 1980:454).
Eerst in 1984 krijgen de nieuwe mogelijkheden van de jaren zeventig een
steviger fundament, als de functie van ‘Schulrat’ van de Kreis Nordfriesland
in handen komt van een geboren Noordfries (Nommensen, 1992:33). Hark
Martinen wordt in de functie van ‘Schulrat’ benoemd om met name het
62
Noordfries te kunnen bevorderen. Dat wil overigens niet zeggen dat
daarmee de met het onderwijs in en van het Noordfries samenhangende
problemen uit de weg zijn geruimd. Zo bericht Tadsen (1997:140) over de
discontinuïteit in het Noordfriese onderwijs die alles te maken heeft met de
afhankelijkheid van de persoonlijke inzet van de leerkrachten. Anno
1995/96 nemen 1190 leerlingen in het basisonderwijs in Noord-Friesland
deel aan het onderwijs van het Noordfries, waarvoor in totaal 170 uren
onderwijs beschikbaar zijn (Flach, 1996:11). 63
De zich verbeterende onderlinge Noordfriese verhoudingen maken het ook
mogelijk dat in 1987 van de zijde van de deelstaat, mee onder invloed van
de Europese ontwikkelingen op het terrein van taalminderheden, een nieuw
initiatief met betrekking tot de positie van de Noordfriezen kan worden
genomen. Dat initiatief begint met het voorstel van het lid van de
Sleeswijk-Holsteinse Landtag Karl Otto Meyer (SSV) om in aansluiting op
het eerste minderhedenrapport aan de Landtag ook een rapport over de
64
situatie van de Friese taal en cultuur voor te leggen. Reeds enkele maanden
63
64
van Friese lessen aan (Nordfriesische Sprachpflege, Mitteilungen der Nordfriesischen
Wörterbuchstelle, 1986, 13, 16-17).
Mededeling van oud-‘Schulrat’ Hark Martinen, d.d. 9 december 1996. Overigens geeft de
Kreistag van Noord-Friesland geen prioriteit aan de zorg voor, het behoud van en het
onderzoek naar de Friese cultuur in Zuid-Sleeswijk. Zo wordt onder meer het Nordfriisk
Instituut steeds opnieuw met bezuinigingen op het toegekende subsidie bedreigd (Boehm,
1992:33). In feite gaat het om een totale subsidiëring van de zijde van de Noordfriese Kreis
van 125.000 Mark, waarvan 98.000 Mark voor het Nordfriisk Instituut bestemd zijn
(Hemminga, 1998:38).
In het schooljaar 1997/98 zijn dat er volgens Walker (1997:7) 968 leerlingen op 21 scholen
in Noord-Friesland, alsmede de basisschool op Helgoland. In 1957 ging het om 17 scholen
in de Kreis Südtondern waar 300 tot 350 kinderen de facultatieve lessen Fries volgen (Bericht,
1987:27). De kreis Südtondern ging in het kader van de tussen 1969 en 1974 doorgevoerde
herindeling van de Sleeswijk-Holsteinse Kreise in 1970 samen met de Kreise Husum en
Eiderstedt op in de nieuwe Kreis Nordfriesland (Jürgensen, 1996:624).
Het eerste rapport draagt nog niet de naam Minderheitenbericht, maar heet Grenzlandbericht
1986. Het Grenzlandbericht beperkt zich tot de situatie van de Deenstalige en Duitstalige
minderheden in respectievelijk Zuid- en Noord-Sleeswijk.
267