Het beleid inzake unieke regionale talen

131
132
133
Het Fries in Nederland
opvolgende notitie zet het ministerie zijn gedachten inzake de uitzonderings-
131
positie van de Fryske Akademy nog eens uiteen. Kernpunt is de
verbinding met de KNAW, die voor wat betreft de subsidiëring en het
daarmee samenhangende overleg de plaats van het ministerie gaat innemen.
De Fryske Akademy wordt echter geen instituut van de KNAW, maar
behoudt de status van een aparte stichting.
Het Friese College van Gedeputeerden besluit vast te houden, daarin gesteund
door de opstelling van de Tweede Kamer, aan een aparte constructie
132
voor de Fryske Akademy. Een binding met een universiteit of
wetenschapskoepel wordt afgewezen, omdat een dergelijke constructie geen
recht zou doen aan de directe rijksverantwoordelijkheid voor de Friese taal
en cultuur. Een geregelde wetenschappelijke evaluatie van de Fryske
Akademy is overigens, in tegenstelling tot het verliezen van de directe
subsidierelatie met de rijksoverheid, voor de Friezen wel bespreekbaar.
Naast de Akademy-problematiek bestaan ook nog steeds de andere
onopgeloste knelpunten met het ministerie van Onderwijs en
Wetenschappen. Zo wil het departement de met de staatssecretaris
overeengekomen en later nog herhaalde structurele realisatie van twee
formatieplaatsen bij de Friese pedagogische academies, niet op schrift
zetten. Het Fries in de basisvorming, zowel als wettelijke regeling, als
tijdelijk project, blijft onopgelost. Voor wat betreft het Fries in het speciaal
onderwijs is het provinciaal bestuur, met tegenzin, akkoord met de
voorgestelde wetstekst.
In het volgende ambtelijke overleg tussen provincie en departement van
Onderwijs en Wetenschappen komt uiteindelijk een moeizaam compromis
tot stand, waarvan gedeputeerden vaststellen dat meer niet haalbaar is: “het
133
moet bij O en W heel ver weg komen.” In de aan de
concept-overeenkomst toegevoegde bijlage wordt duidelijk gemaakt wat op
het terrein van het onderwijs voor het Fries bereikt is. De toezegging van de
twee formatieplaatsen ten behoeve van de pedagogische academies,
inclusief het feit dat de toezegging niet aan een periode gebonden is, staat
zwart op wit. Voor een vier jaar durend project ‘Friese taal en cultuur in het
speciaal onderwijs’ wordt van rijkszijde bijna een miljoen gulden
beschikbaar gesteld. Ten aanzien van het Fries in het voortgezet onderwijs is
geen sprake van overeenstemming. De minister is niet bereid om de Friese
vreest daarentegen het gevaar om zonder een goede organisatorische inbedding in een
isolement in wetenschappelijk Nederland te geraken.
Notitie “Hoofdlijnen verbinding Fryske Akademy met een wetenschapsorganisatie”,
april- mei 1988.
Besluit College van Gedeputeerde Staten, vergadering 17 mei 1988.
Commissoriaal GS-vergadering 12 juli 1988.
217