Het beleid inzake unieke regionale talen

Inleiding en probleemstelling
inhouden dat “Wer Deutsch spricht, kauft auch eher Deutsch” (Schröder,
1995:57; Coulmas, 1991:25). De destijds vooraanstaande Nederlandse
pedagoog Nieuwenhuis (1930:14) verwoordt – zonder succes – eenzelfde
opvatting wanneer het om de Nederlandse taal in Nederlands-Indië gaat:
“De verbreiding van de Nederlandsche taal en van de Nederlandsche cultuur
is het beste middel, onze economische-ideële belangen daar te bestendigen!”
De relevantie van taal als doel en middel van overheidsbeleid is daarmee
adequaat onder woorden gebracht.
1.3.3 Conclusies
Taal is geen neutraal medium, maar nodigt om reden van maatschappelijke
verschillen en in het contact met andere talen tot loyalisering en
ideologisering uit. Taal markeert grenzen, zowel tussen staten en
samenlevingen, als binnen samenlevingen. Minderheden zijn zich deze
grenzen het sterkst bewust (Fishman, 1989:33).
Voor meer dan één Europese staat berust de eigen grondslag op het
bestaan van een eigen taal. Voor de eenheid van een staat is de
aanwezigheid van een nationale taal of in ieder geval van een taal die
geëigend is om als communicatiemiddel in het gehele land te dienen van
essentieel belang. Het grootste deel van de staten wordt echter met meerdere
talen binnen de eigen grenzen geconfronteerd. Gezien de loyaliserende en
ideologiserende functie die een taal kan vervullen, houdt dat een kans op
conflicten tussen sprekers van verschillende talen in, met alle gevolgen voor
de eenheid van de staat. Ook zonder een directe aanwezigheid van conflicten
expliciteren taalgroepen de etnische dimensie van taal door het formuleren
van eisen en wensen in de richting van de overheid. Zij willen de status van
de door hen gesproken taal verhogen of streven een emancipatie van de taal
na. Daarmee wordt taal voor de overheid een bron van beleid. Bovendien
hebben de regionale standaardtalen, die talen die niet met een staat
samenvallen, het in de actualiteit moeilijk. Vele van die talen worden in het
contact met machtiger nationale talen in hun bestaan bedreigd en ook dat
betekent dat de overheid zich in zijn beleidsvorming in veel gevallen niet
aan het bestaan van die talen zal kunnen onttrekken. Taal is voor staat en
overheid belangrijk, maar andersom is dat ook het geval.
1.4 Overheid en taal
1.4.1 Inleiding
39