Het beleid inzake unieke regionale talen

37
38
39
40
41
Het vergelijken van beleid: Nederland en Duitsland
37
officiële taal van de nieuwe republiek werd. Dardjowidjojo (1998:36-37)
verklaart het slagen van die onderneming uit het feit dat het Bahasa
Indonesia geen rivaliserende taal kende. De taal van de kolonisator, het
Nederlands, bleek gemakkelijk te vervangen, gemakkelijker dan wanneer het
38
om het Engels zou zijn gegaan. Het Bahasa Indonesia is thans de
exclusieve werktaal van de regering, de ambtenarij, de rechtspraak, het leger
39
en de door de overheid gecontroleerde massamedia. Het onderwijs houdt
verder rekening met de spreektaal van de voornaamste autochtone
minderheden. In de eerste drie klassen van de lagere school wordt
onderwezen in respectievelijk het Javaans, het Balinees, het Madoerees, het
Soendanees, het Bataks of het Makassar, de talen die gezamenlijk meer dan
40
90 % van de niet-geboren-Maleissprekers vertegenwoordigen. In de eerste
drie jaar is het Indonesisch verplicht leervak, daarna worden de rollen van
de nationale taal en de regionale taal omgedraaid. In het voortgezet en het
universitair onderwijs is het Bahasa Indonesia de enige taal (Esman,
1990:192).
Anders dan in Nederlands-Indië met zijn vele talen en geografische uitgestrektheid
is het Nederlandse taalbeleid in Suriname en de Nederlandse
Antillen wel op een uitbreiding van de invloed van het Nederlands gericht
geweest.
In Suriname is het Nederlands sinds 1667, toen het land na de Tweede
Engelse Oorlog bij de Vrede van Breda in Nederlandse handen kwam, de
41
officiële taal (Gobardhan-Rambocus, 1997:225). Maar de eerste tweehonderd
jaar zal er geen sprake van een gerichte taal- en cultuurpolitiek van de
Tegelijk garandeert de Grondwet het recht van de overige autochtone talen op hun bestaan en
ontwikkeling (Dardjowidjojo, 1998:44).
Mogelijk was het Javaans, dat door 45% van de bevolking gesproken werd en een rijkere
literaire traditie kende dan het Maleis, in de positie om de nieuwe status van het in Bahasa
Indonesia hernoemde Maleis te beconcurreren, maar dat is niet gebeurd (Dardjowidjojo,
1998:36). De meerderheid van de huidige Indonesiërs, met inbegrip van veel hoger
opgeleiden, beheerst het Engels slechts matig. Dardjowidjojo (1998:45) spreekt in dat verband
over de “minor drawbacks” van een succesvol bevorderen van de nationale taal.
Op een in 1965 gebracht parlementair werkbezoek aan Indonesië vroeg het Nederlandse
Tweede Kamerlid drs. Th.H. Joekes (1996:301) naar de voertaal binnen het Indonesische
kabinet, De aangesproken minister antwoordde toen nog: “Hollands natuurlijk.” Eersel
(1997:207) wijst erop dat het Nederlands thans in Indonesië de functie vervult van klassieke
‘dode’ taal die nog slechts dient om toegang te krijgen tot schriftelijke documenten.
Dardjowidjojo (1998:36) gaat van 400 verschillende talen in Indonesië uit, waarvoor het
Bahasa Indonesia de lingua franca vormt.
Alle wetten, akten en declaraties moesten, zo werd overeengekomen, in het Nederlands èn het
Engels worden gepubliceerd, omdat de inwoners van Suriname geen Nederlands kenden. Maar
ze werden onderworpen aan de Nederlandse wet en in 1688 werd het plakkaat uitgevaardigd
dat alle verzoeken gericht aan het Hof in de Nederduitse taal gesteld dienden te zijn
(Gobardhan-Rambocus, 1997:226).
123