Het beleid inzake unieke regionale talen

42
Het BIC-onderzoeksmodel
42
overigens vaak door een noodzakelijke ‘lange adem’ gekenmerkt. Dat
geldt niet in de laatste plaats ook voor beleidsvormingsprocessen op het
terrein van de regionale talen, zoals in het geval van het Fries in Nederland
wordt geïllustreerd door het totstandbrengen van een universitaire leerstoel
b
Fries taal (Feitsma, 1986 : 12-19), de realisatie van het Fries in het officiële
verkeer (Van Rijn, Sieben, 1991:79-112; Van Dijk, 1982:15-68), het gebruik
van het Fries in het onderwijs (Van Rijn, Sieben, 1991:113-136), de
realisatie van regionale publieke Friese televisie (Hemminga, 1997:38-44)
en de verschillende wetgeving met betrekking tot het Fries in Nederland
(Hemminga, 1998:42-43). 43
In theoretische zin vormt de doorgaande interactie of dubbelinteract de minimale
basiseenheid voor onderzoek. Interactie behoeft niet tot twee actoren
beperkt te zijn. Een beperken van de dubbelinteract tot twee actoren zou tot
slechts circulaire processen met steeds meer van hetzelfde leiden, ware het
niet zo dat een actor altijd in meerdere interactieprocessen is betrokken. In
patronen van doorgaande interactie is elke actor voortdurend bij een
veelvoud van sociale contexten betrokken. De daar opgedane ervaringen,
ontwikkelde strategieën en interactieregels worden in het betrokken
43
overheid als daarbuiten plaatsvinden. Het effect van de mate en snelheid van personele
mobiliteit en organisatieveranderingen op de duur van de beleidsvorming is een nadere studie
waard.
Overigens geniet vooral de (lange) tijd die beleidsvormingsprocessen nemen, belangstelling
vanuit de Nederlandse beleidswetenschappelijke hoek, zoals blijkt uit proefschriften over
respectievelijk het rijksbeleid inzake industriële innovatie 1945-1984 (Van Dijk, 1986:7), de
traagheid waarmee de kloof tussen praktijk en wetgeving gedicht wordt (Outshoorn, 1986:14),
de traagheid waarmee de universitaire herstructurering in de periode 1963-1981 werd
gerealiseerd (Foppen, 1989:17), het tussen 1960 en 1985 gevoerde beleid inzake de
ziekenhuisbouw in Nederland (Baakman, 1990:11) en de lange duur van de beleidsvorming
bij de rijksoverheid (Koppenjan, 1993:9). Een dergelijke rij geeft aanleiding tot de conclusie
dat het verrassender is wanneer een beleidsvormingsproces kort duurt, dan wanneer een
beleidsvormingsproces lang duurt. Teisman (1995a:149) merkt in dit verband op: “Traagheid,
inertie en de hoge kosten van het bereiken van consensus bepalen het beeld.”
Dat een beleidsvormingsproces lang duurt betekent niet dat de aandacht van de betrokken
actoren in de loop van een dergelijk proces niet fluctueert. Perioden van bijzondere activiteit
kunnen worden gevolgd door perioden waarin amper van besluitvorming sprake is, terwijl
actoren elkaar kunnen afwisselen (Ten Heuvelhoff en De Bruijn, 1995:167-168).
De aandacht van de Nederlandse bestuurskunde is niet exclusief op langdurende beleidsprocessen
gericht. Zo heeft bijvoorbeeld Hupe (1992) het in de jaren 1981-1982 tot stand
gekomen Werkgelegenheidsplan van minister Den Uyl geanalyseerd.
Tjerkstra en Riemersma (1997:7) spreken over de verbeterde positie van het Fries als resultaat
van “berette aksjes fan organisaasjes en yndividuen dy’t gjin lichten diene”, waarmee enerzijds
het accent op de Friese pleitcoalitie wordt gelegd en anderzijds impliciet de duur van het
proces wordt aangegeven. Even later spreken dezelfde auteurs over “al dy ynset fan oerheden,
organisaasjes, skoallen en yndividuele minsken.”
85