Het beleid inzake unieke regionale talen

166
167
Het Fries in Nederland
regionale omroep geeft, terwijl zijn opvolgster als minister van Cultuur,
Recreatie en Maatschappelijk Werk, M.H.M.F. Gardeniers-Berendsen, voor
166
een landelijke dekking met regionale omroepen kiest. Zij is het ook die in
haar beleidsbrief in het jaar daarop de medeverantwoordelijkheid van de
rijksoverheid voor de regionale omroep erkent. De Tweede Kamer
ontwikkelt echter uit vrees voor de bedreiging van de journalistieke
afhankelijkheid van de regionale omroepen en vanuit de wens om naast een
mogelijke decentrale financiering met name het omroepaspect van de
regionale omroepen overeind te houden, het compromis voor een
provinciale opslag op de omroepbijdrage (De Vos, 1989:14). Uiteindelijk
zouden de regionale omroepen onder WVC- minister L.C. Brinkman een
definitief financieringssysteem krijgen. 167
In 1980 nemen Provinciale Staten van Fryslân in de loop van hun jaarlijkse
algemene beschouwingen een motie aan die uitspreekt dat Fryslân recht
heeft op televisieprogramma’s in het Fries, ervan uitgaande dat een
“kulturele ienheid mei in eigen taal rjocht hat op radio- en televyzjestjoertiid yn
dy taal; it yn dizze tiid foar in minderheidstaal as it Frysk needsaaklik is om oer
eigen radio en televyzjestjoertiid te beskikken om de konfrontaasje mei in mearderheidstaal
folhâlde te kinnen en rekken hâldend mei it feit dat jildmiddels
beskikber binne sjoen nei de foarnommen útwreiding fan de stjoertiid.”
De uitbreiding van de regionale omroep wordt onder minister Van Doorn een feit met
het verlenen van, eerst tijdelijke, zendmachtigingen aan de Stichting Amsterdamse
Draadloze Omroep en de Stichting Regionale Omroep Brabant. De nieuwe omroepen
komen op respectievelijk 5 januari 1976 en 1 september 1976 in de lucht (De Vos,
1989:15). Op 1 mei 1978 volgt de splitsing van de RONO in drie nieuwe regionale
omroepen: Radio Fryslân (Fryslân), Radio Noord (Drenthe en Groningen) en Radio
Oost (Gelderland en Overijssel). M.H.M.F. Gardeniers-Berendsen is minister van
Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk in het kabinet-Van Agt I, 19 december
1977-11 september 1981. In de kabinetten-Van Agt II en III (11 september 1981-4
november 1982) is zij minister van Volksgezondheid en Milieuhygiène.
De financiering van de regionale omroep is geregeld in art. 107 Mediawet: Regionale
omroepinstellingen die zendtijd hebben verkregen, krijgen een vergoeding van de
provincie die gelijk is aan het totaal van hun uitgaven die rechtstreeks met hun
omroepactiviteiten verband houden, voor zover die kosten door het provinciale bestuur
zijn goedgekeurd en voor zover zij niet op andere wijze zijn gedekt. Artikel 107a zegt:
Het Commissariaat voor de Media kan op verzoek van het provinciaal bestuur een
vergoeding geven aan een provincie, indien in die provincie de opbrengst van de
provinciale radio-opslag niet voldoende blijkt voor de dekking van de kosten die
rechtstreeks verband houden met het functioneren van één regionale omroepinstelling
ten behoeve van haar radioprogramma. Daaronder wordt begrepen een eenmalige
vergoeding van de kosten die verband houden met de noodzakelijke infrastructuur voor
één regionale omroepinstelling.
Mr.drs. L.C. Brinkman is minister van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur in de kabinetten-Lubbers
I en II (4 november 1982-7 november 1989).
227