Het beleid inzake unieke regionale talen

48
49
50
51
52
Het vergelijken van beleid: Nederland en Duitsland
opdat deze taal in alle sectoren van de samenleving instrument van
communicatie en wetenschap kan zijn.” 48
Bij het begrotingsdebat over Algemene Zaken op 20 februari 1990 vroeg
CDA-senator Postma aandacht voor de positie van het Nederlands als taal
49
van het openbaar bestuur, de rechtspraak en het onderwijs. In de visie van
Postma speelt de overheid een cruciale rol bij het instandhouden van talen,
met name met het oog op het behouden van de noodzakelijke in de
schepping gegeven variatie aan talen, analoog aan het behoud van de
variatie in de natuur. Het verheffen van een taal op Europees niveau tot
lingua franca doorbreekt in de christen-democratische visie de
gelijkwaardigheid van talen en daarmee de gelijkwaardigheid van mensen
(Postma, 1991:353-354). Het initiatief van Postma werd gevolgd door onder
meer een motie van de Tweede Kamerleden Middelkoop (GPV) en
Mateman (CDA) waarin wordt gesteld dat “mede gelet op de verdergaande
Europese integratie het aanbeveling verdient een onderzoek te doen naar het
in wet en/of Grondwet vastleggen van het gebruik van de Nederlandse taal
50
als onderwijs-, bestuurs- en rechtstaal”. Eén en ander leidde tot de op 13
51
oktober 1991 door staatssecretaris De Graaff-Nauta (CDA) van
Binnenlandse Zaken uitgebrachte ‘Notitie over de grondwettelijke positie
52
van de Nederlandse taal als taal van bestuur en rechtspraak’. Dat het
Nederlands de taal van het Nederlandse bestuur en de rechtspraak is, maakt,
volgens de notitie, deel uit van het ongeschreven recht en wordt onderstreept
door “de constante jurisprudentie van de Hoge Raad en Afdeling
Rechtspraak van de Raad van State. In die uitspraken, waarbij trouwens
zonder uitzondering de ‘concurrerende’ taal het Fries is, is een zeer belangrijke
overweging altijd de vanzelfsprekende, hoewel niet wettelijk verankerde,
positie van het Nederlands als dé bestuurs- en rechtstaal.”
De notitie van de staatssecretaris gaat verder in op de juridische en de
feitelijke positie van het Nederlands in de Europese Gemeenschappen. Naast
de constatering dat de nationale talen van de lidstaten juridisch
gelijkwaardig zijn, merkt de notitie – niet zonder recht – op: “In de praktijk
zijn de werktalen van de gemeenschappen vooral het Frans en het Engels
Staatscourant, 199, 2, 14 oktober 1991.
Mr. dr. A. Postma is sinds 13 september 1983 lid van de Eerste Kamer voor het CDA.
Motie Van Middelkoop/Mateman, TwK. 1990-1991, 21427, nr. 14.
D.IJ.W. de Graaff-Nauta is staatssecretaris van Binnenlandse Zaken in de kabinetten Lubbers
I, II en III. Zij is de eerste bewindspersoon in de Nederlandse geschiedenis die verantwoordelijkheid
draagt voor de portefeuille Friese zaken. Tijdens de laatste drie maanden
van het Kabinet Lubbers III is De Graaff minister van Binnenlandse Zaken (28 mei 1994 - 22
augustus 1994). Van 1962 tot en met 1986 is De Graaff lid van Provinciale Staten van Fryslân,
waarvan tussen 1982 en 1986 lid van Gedeputeerde Staten van Fryslân.
Tweede Kamer, 1991 - 1992, 21.427, nr. 20.
127