Het beleid inzake unieke regionale talen

44
45
46
47
86
Het beleid inzake unieke regionale talen
beleidssubsysteem ingebracht. Die zogenaamde multipele inclusie van
actoren vormt een belangrijke bron voor verandering (Termeer, 1993:36).
Aandacht voor de interactie die aan het beleid ten grondslag ligt, betekent
niet dat aan het voorafgaande beleid voorbij kan worden gegaan. Veel beleid
bouwt voort op eerder beleid – “policies determine politics” (Lowi, 1972:
299) – en dat houdt expliciete aandacht voor het resultaat van eerdere
beleidsvorming in. Een groot deel van de beleidsvorming richt zich nu
eenmaal op de aanpassing en verandering van bestaand beleid. Slechts
44
zelden zal er sprake zijn van geheel nieuw beleid. Die benadering sluit aan
bij de gedachte dat beleid meer een vorm van tuinieren is, dan van
ingenieurskunst, meer een zaak van verzamelen, dan van jagen (March en
45
Olsen, 1989:94). Bovendien is beleid naast basis voor beleid, ook de
oorzaak van nieuw beleid (Majone, 1989: 159). 46
Beleid kan daarmee als een onafhankelijke variabele voor volgend beleid
47
worden beschouwd. Wil beleid begrepen worden dan is het noodzakelijk
aandacht te schenken aan de geschiedenis die aan dat beleid vooraf gaat,
In die zin kan Lindbloms begrip ‘incrementeel’ gehanteerd worden, in de betekenis van marginale
veranderingen. Lindbloms incrementalisme betreft zowel de wederzijdse aanpassing
van doelen en middelen, de verbeterende gerichtheid in analyse van gegevens en doelkeuze,
het actief met elkaar in verband brengen van waarden en feiten, het ontwerpen van slechts een
beperkt aantal beleidsalternatieven, als tenslotte het stapsgewijs en sociaal gefragmenteerd
plaatsvinden van de beleidsvorming (Van de Graaf en Hoppe, 1992:241- 243).
Op die regel komen de nodige uitzonderingen voor. Zo kan worden gewezen op de Amerikaanse
besluitvorming inzake het ruimtevaartbeleid, de Amerikaanse Tax Reform Act van
1986, of de Nederlandse besluitvorming met betrekking tot de Deltawerken. Deze drie
voorbeelden van vergaande besluitvorming zouden via een incrementeel aanpassen van
bestaand beleid, waarschijnlijk niet tot stand zijn gebracht (Toirkens, 1988:27).
De reden dat het beleid steeds meer zijn eigen oorzaak vormt, is te vinden in wat Majone
(1989:159) de ecologie van beleid noemt: de omvang van beleid neemt steeds meer toe, maar
de ruimte daartoe wordt geringer. Het gevolg daarvan is een toenemende complexiteit, waarbij
maatregelen in de ene ruimte ook gevolgen hebben voor of raakvlakken hebben met andere
ruimten. In deze zin kan er zelfs van een congestie van beleid worden gesproken, waarvoor
vervolgens weer nieuw (deregulerend) beleid noodzakelijk is. Voor nieuw te ontwikkelen
beleid vormt deze beleidsecologie één van de te nemen barrières.
Feick (1992:261) spreekt over de beleidsinhoud als een quasi-afhankelijke variabele, omdat
voorafgaand beleid als oorzakelijke conditie voor het daarop volgend beleid kan worden
gezien, evenals voorafgaand beleid van invloed is op de overige onafhankelijke variabelen.
Daarmee wordt afstand genomen van de gedachte of zou de aanname van rationeel eigenbelang
historische kennis in de politieke wetenschappen overbodig maken (Ashford, 1992:27)
en aangesloten bij wat Koopmans (1968:10) in zijn onderzoek naar het totstandkomen van de
rijksbegroting het gecumuleerde verleden heeft genoemd, of wat North (1990:100) padafhankelijkheid
van instituties heeft genoemd. Methodisch is het echter juister het product van
de beleidsvorming duidelijk af te bakenen en als afhankelijke variabele te zien. Voorafgaand
en buiten de afbakening vallend beleid vormt vervolgens een onafhankelijke variabele. De
term ‘quasi’ levert alleen maar een onnodige verwarring op.