Het beleid inzake unieke regionale talen

25
26
27
28
Het beleid inzake unieke regionale talen
vanuit een culturele invalshoek een bijzondere plaats in de DDR innemen.
Op terreinen als economie, politiek of ruimtelijke ordening is daar geen
sprake van. Overigens wordt de uitvoeringspraktijk in de DDR vooral
bepaald door de verdere wetgeving, die in de DDR niet altijd in
overeenstemming met de Grondwet behoefde te zijn, of die de Grondwet
zelfs ter zijde kon schuiven (Lemke, 1998:98).
De Saksische Sorbenwet van 23 maart 1948 blijft, ook nadat in 1952 de
bestuurlijke structuur is gewijzigd waarbij de vijf deelstaten worden
vervangen door veertien Bezirke, van kracht, hoewel de feitelijke
regelgeving via ‘Durchführungsbestimmungen’ en ‘Anweisungen’ door de
betrokken Berlijnse ministeries gebeurt. 25
Het eerste uitvoeringsbesluit betreft de uitvoeringsregeling van de
Saksische minister voor ‘Volksbildung’ van 11 januari 1951. Dat besluit
regelt de aanstelling van een ambtenaar in de Sorbische districten, met het
26
oog op het garanderen van de in de Sorbenwet genoemde rechten. In
dezelfde districten kan het officiële verkeer in het Sorbisch plaatsvinden,
officiële bekendmakingen, besluiten en regelingen vinden ook in het
Sorbisch plaats. Plaats- weg- en gebouwaanduidingen worden in de
betreffende districten tweetalig en de Sorben krijgen verder het recht om
hun voor- en achternaam (opnieuw) in het Sorbisch te voeren.
Brandenburg neemt op 12 september 1950 een eerste besluit inzake de
Sorben in de vorm van de ‘Erste Verordnung betreffend Förderung der
sorbischen Volksgruppe’. Die verordening neemt de voornaamste punten
van de Saksische wetgeving over. Alleen op het punt van het onderwijs
wordt een verschil gemaakt. In Saksen worden Sorbische scholen mogelijk
gemaakt, maar in Brandenburg gaat het om tweetalig onderwijs voor
27
Sorbische kinderen. In de praktijk zal dat verschil geen gevolgen hebben,
omdat op 9 april 1952 de Oostduitse minister voor ‘Volksbildung’ een
centrale en voor de verdere inrichting van het onderwijs essentiële
aanwijzing inzake het onderwijs in de Sorbische gebieden geeft (Pastor,
28
1997:37). Die regeling maakt, enigszins vergelijkbaar met een in Suriname
De Niederlausitz behoort van 1952 tot 1990 tot het Bezirk Cottbus en de Oberlausitz is een
deel van het Bezirk Dresden (Herbst, Ranke, Winkler, 1994:263).
Dat geldt voor de Districten Bautzen, Hoyerswerda, Kamenz, Löbau en Niesky.
Voor het eerst wordt het Sorbisch in het onderwijs toegelaten in het Saksisch ‘Schulgesetz’
van 1835. Die wet staat het toe om het Sorbisch in het godsdienstonderwijs te gebruiken. In
het Saksische ‘Übergangsschulgesetz’ van 1919 krijgt het Sorbisch weer enige ruimte als taal
in het lager onderwijs, tot in 1937 het onderwijs in het Sorbisch verboden wordt (Elle,
1994:100).
Anweisung zur Regelung der Schulverhältnisse in den sorbischen Sprachgebieten der Länder
Sachsen und Brandenburg vom 9. April 1952 (Pastor, 1997:237).
310