Het beleid inzake unieke regionale talen

49
Het beleid inzake unieke regionale talen
gekoesterde wensen als de invoering van Sorbisch onderwijs en de
oprichting van een opleidingsinstituut voor Sorbische leerkrachten, kan
gekwalificeerd worden als een adequaat gebruikmaken van de zich op dat
moment aandienende dynamische systeemkenmerken. Die kenmerken
zorgen voor een, tijdelijk toegenomen sensibiliteit van het centrale gezag
voor de situatie van een van de meerderheid der bevolking afwijkende
taalgroep. De Sorben, in casu de Domowina, weten op het goede moment
gebruik te maken van wat Kingdon (1984:174) de opening van een ‘policy
window’ heeft genoemd. Dat de Domowina een professionele actor is in de
zin van een door betaalde medewerkers ondersteunde en alleen op het
bevorderen van het Sorbisch gerichte organisatie, verklaart mede de
alertheid van de initiatiefnemer.
In het tijdvak van de DDR is sprake van de realisatie van zowel meerdere
Sorbische voorzieningen en inrichtingen, als regelgeving ten aanzien van het
Sorbisch in het onderwijs en het officiële en rechtsverkeer. Het beleid staat
in dienst van de socialistische belangen van de eenheidsstaat die Duitse
Democratische Republiek heet. “Die Entwicklung und Verbreitung der
sorbischen Kultur ist ein fester Bestandteil der sozialistischen
Nationalkultur der DDR” heet het in de terminologie van die periode. 49
Daarmee maakt het door de DDR gevoerde beleid deel uit van de
marxistisch-leninistische ideologie, zoals die ook in de Sovjet-Unie haar
uitwerking kent in een beleid ten aanzien van de vele in dat land gesproken
talen. Het Slavische karakter van de Sorbische taalgroep is daarbij geen
negatief element in een land dat deel uitmaakt van de Sovjetrussische
invloedssfeer. Vanuit het Sorbisch perspectief kan het door de DDR in
dezen gevoerde beleid, in navolging van de literatuur, dan ook in het
algemeen positief ingeschat worden.
Zo oordeelt Pastor (1997:43) in het algemeen positief over het door de
DDR gevoerde onderwijs- en cultuurbeleid inzake het Sorbisch. Zijn
waardering is gebaseerd op het door de overheid mogelijk maken van
Sorbische voorzieningen als het Institut für Sorabistik aan de Universiteit
Leipzig, de productie van Sorbische leerboeken door de
Elle (1995a:22) maakt duidelijk dat de volledige ideologische en politieke ondergeschiktheid
van de Domowina aan de SED betekent dat iedere te nemen stap uiteindelijk in Berlijn besloten
werd. Het postulaat dat de nationaliteitenpolitiek ondergeschikt is aan de socialistische
opbouw, houdt ook in dat de Domowina zich met allerlei aspecten van de opbouw van het
socialisme moet bezighouden, lopend van de maïsteelt tot en met de invoering van micro
electronica in de Lausitzer bedrijven. Sorbische existentiële problemen zoals de uitwerking
van de bruinkoolwinning op het Sorbisch mogen echter niet aan de orde worden gesteld. Het
voorgaande wil niet zeggen dat de Domowina of Sorbische ambtenaren zich niet voor het
Sorbisch inzetten of dat alles als zoete koek geslikt werd. Meer dan eens kwam het tot
conflicten tussen de Domowina en de SED.
320