Het beleid inzake unieke regionale talen

24
25
76
Het beleid inzake unieke regionale talen
24
Pleitcoalities worden niet alleen gevormd door overheidsinstituties. Ook
allerlei private organisaties en belangengroepen, alsmede de
eerdergenoemde actoren uit de tweede lijn van het beleidsvormingsproces,
die een rol spelen in het ontstaan, de verspreiding en de evaluatie van
beleidsideeën, worden tot de pleitcoalitie gerekend (Sabatier, 1993:23).
Interdependentie tussen de actoren binnen een beleidssubsysteem vormt een
kenmerk van ieder beleidsnetwerk. Een dergelijke interdependentie is het
gevolg van twee samenhangende oorzaken. Eén oorzaak is dat actoren een
geheel aan basiswaarden en regels delen. Hiervoor is de vergelijking met de
kaatssport en het cricket gemaakt. Die vergelijking maakt ook duidelijk dat
actoren/spelers bereid moeten zijn om van een minimum aan
25
gemeenschappelijke regels uit te gaan. Gemeenschappelijke regels zijn van
Sabatier en Jenkins-Smith (1993a:214) wijzen voor wat betreft het onderscheid tussen overheids-
en niet-overheidsactoren, op het feit dat overheidsactoren in het algemeen geen neutrale
positie innemen, maar evenals de niet-overheidsactoren tot een pleitcoalitie behoren. Zij
nemen echter vaak minder extreme posities in dan hun medecoalitieleden die afkomstig zijn
uit specifieke belangengroepen. Verder vragen zij aandacht voor het feit dat de overheid geen
monolitisch apparaat vormt. Op de verschillende niveaus en in verschillende organen en
diensten worden geen uniforme opvattingen gehuldigd. Godfroij (1995:179) wijst eveneens
op het ontbreken van een uniforme grondslag aan het interacteren van de verschillende
actoren. Overheidsactoren onderscheiden zich daarin niet van private actoren, toch kan de
overheid als een bijzondere actor worden gezien. Zo wijst Ringeling (1990:55-70) op de specifieke
positie en rol van de overheid, zoals die onder meer naar voren komt in de traditionele
staatstaak van het handhaven van de openbare orde.
Berveling (1994:17) maakt een onderscheid tussen actoren mèt stemmacht: de beslissers, en
actoren die stemmacht moeten ontberen: belanghebbenden. De laatste categorie wordt verder
onderscheiden naar benoemde en niet-benoemde belanghebbenden. Bij de eerste moet worden
gedacht aan door de overheid ingestelde raden en adviescommissies of organisaties die een
door overheid erkende advies- of inspraakrol vervullen. De tweede groep bestaat uit
organisaties die op eigen titel, dat wil zeggen zonder daartoe door de overheid te zijn ingesteld
of erkend, invloed op de besluitvorming trachten uit te oefenen. Het onderscheid tussen
benoemde en niet-benoemde belanghebbenden doet meer recht aan een werkelijkheid die
onder meer bestaat uit Nederlandse ‘zbo’s’: zelfstandige bestuursorganisaties (Tolsma,
Boekenoogen, Kraan-Jetten, 1995:286-289) of Britse ‘Quango’s’: quasi-non-governmentorganizations
(Ashford, 1981:39), dan het onderscheid dat Van Waarden (1992:33) maakt
tussen overheids- en private actoren. Van de eerste kan gezegd worden dat deze een integraal
publiek belang vertegenwoordigen, waarbij het om meer gaat dan alleen de voor eigen rol of
positie of één sectoraal aspect van de overheidsbemoeienis gunstige gevolgen van een beleidsuitkomst.
Voor de private actoren zouden juist de eigen belangen domineren (Koekkoek,
1988:33). Drees (1985:27) geeft een overzicht van de diverse ministeriële belangen, die niet
beperkt zijn tot het bereiken van de directe politieke doelen, maar ook te maken hebben met
idealisme, het veilig stellen van de eigen zetel, de populariteit onder de kiezers, de rust binnen
het eigen departement, een goede relatie met bevriende kamerfracties, etc. Toirkens (1988:15)
maakt een onderscheid in vier hoofdcategorieën van belangen, te weten het algemeen belang,
sectoraal belang, groepsbelang en individueel belang.
In een op structurele aanpassingen gericht beleid is het juist de bedoeling om die regels te
veranderen.