Het beleid inzake unieke regionale talen

73
74
75
76
Het Sorbisch in Duitsland
te schenken aan de Sorbische cultuur en taal (Pastor, 1997:290). 73
Bovendien streeft het land Brandenburg ernaar dat ook in de private media
aandacht wordt geschonken aan de Sorbische taal en cultuur.
De tweetaligheid in de Niederlausitz komt naast de aanwezigheid in de
media ook naar voren op de in die regio aanwezige verkeersborden,
straatnaamaanduidingen en de op publieke gebouwen gebruikte
74
aanduidingen. Bovendien zegt de Sorbenwet in art. 1 §11.2 dat het land er
naar streeft om ook andere dan publieke gebouwen met betekenis voor de
75
openbaarheid, het Sorbisch in hun opschriften te laten gebruiken. Een
dergelijk streven past bij de voor iedere minderheid bestaande noodzaak om
zich publiekelijk te manifesteren, daarzonder dreigt nu eenmaal de status
van best bewaard geheim. 76
De werking van de Sorbenwet kent, zo blijkt, haar beperkingen. Dat heeft
zowel te maken met de gedeeltelijke vrijblijvendheid waar de wet van
getuigt, als met het ontbreken van een uitwerking in financiële zin. De
instelling van een geïnstitutionaliseerde Sorbische vertegenwoordiging bij
In de actualiteit verzorgt Studio Cottbus van de Ostdeutscher Rundfunk Brandenburg van
maandag tot en met vrijdag een Niedersorbische radiouitzending van een uur. Zondags is er
een programma van anderhalf uur. In het Niedersorbisch wordt eens per maand een halfuur
televisie uitgezonden (Bericht, 1997:47).
In het geval van de plaatsnaamborden is anders dan bij wegwijzers, richtingsborden en
straatnaamborden de plaats van de taal en het formaat van de belettering voorgeschreven. Het
Duits staat boven het Sorbisch, waarbij de letters minimaal 105 mm zijn, terwijl de Sorbisch
belettering 35 mm, en in een aantal gevallen 55 mm, kleiner dan de Duitstalige variant mag
zijn (Pastor, 1997:176).
Met betrekking tot het gebruik van verkeersborden heeft de federale regering haar bevoegdheid
tot wetgeving gerealiseerd in de ‘Straßenverkehrsgesetz’. Deze voorziet niet in het
gebruik van tweetalige verkeersborden. Dat de Lausitz, anders dan voor kort Noord-Friesland,
toch tweetalige verkeers- en plaatsnaamborden kent, vindt zijn oorzaak in de reeds voor het
opgaan van de DDR in de Bondsrepubliek bestaande situatie, waarvan de voortzetting
vervolgens gegarandeerd is in het ‘Eenwordingsverdrag’.
Hoewel van Noordfriese zijde lang gepleit is voor het toestaan van tweetalige verkeersborden
en met name plaatsnaamborden, heeft ‘Bonn’ dat niet toegestaan met het onder meer wijzen
op de mogelijke gevolgen voor de verkeersveiligheid. De gemeente Risum-Lindholm in
Noord-Friesland heeft de discussie over deze zaak aangezwengeld door in 1996 een tweetalig
plaatsnaambord (weliswaar op particulier terrein) te plaatsen (zie: Nordfriesland, 119, 1997).
Het jaar daarop wordt in oktober het eerste officiële tweetalige plaatsnaambord geplaatst door
de gemeente Kampen op Sylt. De gemeente is daartoe formeel in staat, nadat de Kieler
minister van Verkeer bij besluit van 20 augustus 1997 het plaatsen van tweetalige
plaatsnaamborden toestaat door gebruik te maken van de hem door de wet geboden uitzonderingsmogelijkheden
(Petersen, Rinio, Århammar, 1997:13-15).
Endruweit (1994:27-28) maakt onder meer een onderscheid tussen zichtbare en onzichtbare
minderheden, waarbij de eerste een potentieel moeilijker maatschappelijke positie innemen
dan de laatste. Die notie gaat er echter aan voorbij dat onzichtbaarheid ook het gevaar inhoudt
dat de door de betrokken minderheid ervaren problematiek of gestelde eisen niet door de
meerderheid worden (h)erkend.
333