Het beleid inzake unieke regionale talen

9
10
Het BIC-onderzoeksmodel
combinatie met het door Van de Graaf en Hoppe naar voren gebrachte, de
kern vormen van de in deze studie te gebruiken definitie van
‘overheidsbeleid’. In tegenstelling tot de hiervoor aangehaalde auteurs gaat
het in deze studie niet om het begrip ‘beleid’, maar om ‘overheidsbeleid’.
Naast de overheid voeren immers ook allerlei niet tot het openbaar bestuur
behorende organisaties beleid in de zin van een doelgericht handelen dat de
9
beïnvloeding van het gedrag van derden tot object heeft. Dergelijk
niet-overheidsbeleid heeft echter niet de bekrachtiging door de politiek
nodig, maar wordt door de bestuursorganen van die organisaties vastgesteld.
In het kader van deze studie gaat het juist om door de overheid gevoerd
beleid inzake de regionale talen, alsmede de daarmee samenhangende
processen van beleidsvorming.
Op grond van het voorgaande wordt de volgende definitie van het begrip
overheidsbeleid gehanteerd:
Het vooraf of naderhand door de politiek bekrachtigde en via interactie tussen
meerdere actoren en organisaties tot stand komende, doelgerichte handelen van
de overheid, gericht op het beïnvloeden van het gedrag en het handelen van
anderen. In het geval van taalbeleid is dat handelen direct of indirect gericht op
vorm en inhoud van taalgebruik. 10
Onder beleidsvorming kan vervolgens het totstandkomen van het beleid
worden verstaan. Beleidsvorming is een besluitvormingsproces dat nader
gespecificeerd kan worden in een viertal deelprocessen, namelijk de
beleidsvoorbereiding, de beleidsbepaling, de beleidsimplementatie en de
beleidsevaluatie. Een geslaagde, niet afgebroken, beleidsvorming gaat over
Zoals Van Dales Groot Woordenboek der Nederlandse Taal (1999) laat zien, kan ook in het
geval van aan individuen gebonden gedrag over beleid gesproken worden, o.a. in de zin van
‘met beleid te werk gaan’ of ‘beleid aan moed paren’.
In deze studie wordt een onderscheid gemaakt tussen een direct en indirect op vorm en inhoud
van taalgebruik gericht zijn. Beleid kan primair het taalgebruik tot doel hebben, zoals in het
geval van taalwetgeving, maar ook een doel buiten het taalgebruik nastreven, waarbij de
uitwerking op het taalgebruik de vorm van een bijproduct aanneemt. Het laatste is het geval
als het gaat om de regionale omroep in Nederland. De regionale omroep, en dus ook de
Stichting Omrop Fryslân, heeft volgens de Mediawet (Afd. 6., Art. 30) als eerste doel het
verzorgen van een omroepprogramma dat in zodanige mate is gericht op de bevrediging van
de in de provincie levende maatschappelijke, culturele, godsdienstige en geestelijke behoeften
dat de instelling geacht kan worden van algemeen nut te zijn. Het feit dat Omrop Fryslân het
Fries als voertaal voor zijn radio- en televisieprogramma’s gebruikt, maakt de betrokken
organisatie zowel object, als subject van taalbeleid.
In de casus betreffende het Sorbisch komt in de loop van deze studie uitgebreid de bruinkoolwinning
als voornaam onderdeel van het Duitse energiebeleid aan de orde. Het energiebeleid
is in directe zin niet op het taalgebruik gericht, maar heeft in zijn uitwerking zulke
gevolgen voor de toekomst van het Sorbisch, dat indirect toch van taalbeleid sprake is.
59