Het beleid inzake unieke regionale talen

Het Fries in Nederland
pleitcoalitie niet om een nieuw instrument in te zetten in de vorm van
Omrop Fryslân. De verzelfstandiging van de regionale omroep in 1988,
alsmede de nieuwe verantwoordelijkheid van de provincie voor de regionale
omroep, blijken achteraf gezien, een aanzienlijke versterking van de
provinciale pleitcoalitie. Wanneer de ene ingeslagen weg doodlopend blijkt
te zijn, wordt een andere weg ingeslagen. De koplopersrol van de provincie
wordt op het moment dat er geen resultaten meer te verwachten zijn,
overgenomen door Omrop Fryslân en er wordt dankbaar gebruik gemaakt
van een nieuwe speler op omroepterrein in de vorm van het Commissariaat
voor de Media.
Aan de kant van de landelijke pleitcoalitie gebeurt hetzelfde. Zodra de
regionale omroep niet langer geacht wordt een bijdrage te leveren aan het
overeind houden van het publieke bestel, wordt van een verdere
verantwoordelijkheid voor de regionale omroep afgezien. Maar zodra de
kijk- en luistercijfers van de inmiddels volwassen geworden regionale
omroep duidelijk maken dat deze de kernwaarde van de landelijke omroep
zouden kunnen versterken, spreekt de NOS met de regionale omroepen over
het gezamenlijk realiseren van een regionaal venster op de landelijke zender
(Hemminga, 1997b:278). De gesprekken zouden overigens geen hernieuwde
band tussen de NOS en de regionale omroep opleveren.
Van consensus tussen de Friese en de landelijke pleitcoalitie is vanaf het
begin van het beschreven beleidsproces geen sprake. Is de eerste op het zo
snel mogelijk realiseren van Friese televisie uit, de laatste staat op het
standpunt dat de Friese opties veel te ver gaan. De kernwaarde van de
landelijke pleitcoalitie kan worden omschreven als het overeind willen
houden van het organisatorisch verzuilde publieke omroepmonopolie (De
Goede, 1999:220-224). In eerste instantie ging het daarbij om een overeind
houden van het omroepmonopolie en toen dat, door externe ontwikkelingen
niet langer houdbaar bleek, om het behouden van een zo groot mogelijk
publiek deel binnen het omroepbestel (Hins, 1991:117). De regionale
omroep heeft nimmer van die kernwaarde deel uitgemaakt. In feite ging het
om een secundaire waarde waarvan heel wat gemakkelijker afstand kan
worden gedaan dan van een kernwaarde (Sabatier, 1993:33).
Er kan op nog een substantieel verschil tussen de twee beschreven beleidsprocessen
worden gewezen. In het geval van de bestuursovereenkomst heeft
de Friese pleitcoalitie geen munt weten te slaan uit de wisseling van kabinetten
en plaatsvindende verkiezingen. In de voorbereiding van de bestuursovereenkomst
wordt gewezen op de noodzaak om aan de vooravond van de
Statenverkiezingen 1987 met resultaten naar buiten te kunnen komen, maar
daar blijft het bij. Er lijkt kortom onvoldoende aandacht te zijn voor de
239