Het beleid inzake unieke regionale talen

50
51
52
Het BIC-onderzoeksmodel
Met betrekking tot de culturele context van de beleidsvorming kan bij
Hofstede (1991:14) worden aangesloten, die, in aansluiting op het door
Bourdieu (1980:88-89) gehanteerde begrip habitus, cultuur als een
50
collectieve mentale programmering ziet. Deze culturele programmering
dient als basis voor praktijken en beelden en zorgt voor een onderscheid
tussen groepen mensen. In die benadering kunnen tenminste vier dimensies
worden onderscheiden: maatschappelijke ongelijkheid, waaronder de
houding tegenover gezag; de verhouding tussen individu en groep; de
gewenste rolverdeling tussen mannen en vrouwen en de wijze waarop met
onzekerheid wordt omgegaan. Deze vier dimensies zijn later nog aangevuld
met het op de korte termijn gericht zijn, tegenover een op de lange termijn
gericht zijn (Hofstede, 1991:26-27). Scoren Duitsland en het Verenigd
Koninkrijk in Hofstede’s onderzoek even hoog op de dimensies
machtsafstand en masculiniteit en feminiteit, op de dimensie individualisme
scoren de Britten aanzienlijk hoger dan de inwoners van Duitsland. Het
grootste verschil tussen de beide landen is echter te vinden op de dimensie
51
van de onzekerheidsvermijding (Hofstede, 1991:141). Van de landen waar
een Germaanse taal wordt gesproken, hebben Oostenrijkers en Duitsers een
aanzienlijk grotere behoefte aan zekerheid dan inwoners van Zweden,
Denemarken en Groot-Brittanië, die juist laag op de
onzekerheidsvermijdingsindex scoren (Hofstede, 1991:145). Die
constatering brengt Hofstede (1991: 149) tot de notie dat mensen in landen
die hoog op de betreffende index scoren, naar een structuur in hun
organisaties, instituties en relaties streven die maakt dat gebeurtenissen
ondubbelzinnig en voorspelbaar worden. In die landen zijn wetten
nauwkeuriger geformuleerd dan in landen met een zwakke
52
onzekerheidsvermijding. Hofstede (1991:161) wijst erop dat Duitsland
zelfs wetten heeft voor het geval dat alle andere wetten niet langer kunnen
worden gehandhaafd, terwijl Groot-Brittanië niet eens een geschreven
Soeters (1999:D22) vraagt zich af of de gegevens van Hofstede die uit het einde van de jaren
zeventig dateren, nog voor de huidige tijd opgaan. Zijn antwoord luidt dat Hofstede’s typering
van de Nederlandse cultuur nog altijd, mede gezien de uitkomsten van later onderzoek, actueel
lijkt te zijn.
Onder onzekerheidsvermijding verstaat Hofstede (1991:144) de mate waarin de leden van een
cultuur zich bedreigd voelen door onzekere of onbekende situaties. Dit gevoel wordt onder
meer uitgedrukt in nerveuze spanning en in een behoefte aan voorspelbaarheid: aan formele
of informele regels.
De Ruyter van Steveninck (1998:749) refereert aan het feit dat de verschillen tussen de vier
belangrijkste Europese mogendheden in het begin van de twintigste eeuw als volgt werden
omschreven. In Groot-Brittannië was alles toegestaan, behalve dat wat verboden was. In
Rusland was alles verboden, behalve dat wat toegestaan was. In Frankrijk was alles toegestaan,
ook dat wat verboden was. En in Duitsland was alles verboden, zelfs als het toegestaan
was.
89