Het beleid inzake unieke regionale talen

238
Het beleid inzake unieke regionale talen
missie Friese Taalpolitiek als bij het toestaan van provinciale televisie een
doorslaggevende rol vervult. Hetzelfde geldt wanneer bij de behandeling
van de notitie over de plaats van de para-universitaire instituten alle aan het
overleg deelnemende Kamerleden aandacht vragen voor de positie van de
Fryske Akademy.
De Friese pleitcoalitie kent het dagelijks bestuur van de provincie Fryslân
als voornaamste beleidsvoerder. In tegenstelling tot de eerdere
onderscheiden periodes treedt de provincie sinds het einde van de jaren
zestig op als eerste pleitbezorger voor de Friese taal en cultuur in het
Haagse. De Friese pleitcoalitie bestaat echter uit meer actoren dan alleen de
provincie. Friese organisaties en burgers en de Friese pers spelen een rol in
de formulering van de in te nemen beleidsposities. En ook daar geldt de
constatering die eveneens voor de Haagse pleitcoalitie is gedaan. Niet alle
neuzen van de tot de pleitcoalitie behorende actoren staan dezelfde kant uit.
Dat geldt met name voor de bestuursovereenkomst Friese taal en cultuur. De
teleurstelling over het bereikte resultaat is vooral onder de specifiek Friese
organisaties groot. Daarbij kan de vraag gesteld worden of het provinciaal
bestuur de onderhandelingen met de centrale overheid niet te veel
verambtelijkt en gemonopoliseerd heeft. Zou er vanuit het Friese perspectief
niet meer bereikt zijn, wanneer er een strategisch gebruik gemaakt zou zijn
van de inbreng en posities van de verschillende Friese (potentiële) actoren.
Het heeft er alle schijn van dat de nagestreefde en relatief snel bereikte
consensus tussen provinciale en landelijke opvattingen inzake de Friese taal
en cultuur heeft voorkomen dat het tot de bestuursovereenkomst leidende
beleidsproces zich kenmerkt door wat beleidsgericht leren kan worden
genoemd. Het niveau van de tegenstellingen tussen de twee coalities is in
feite snel terug gebracht tot dat van instrumentele besluiten. Evenmin is,
anders dan ten tijde van het beleidsproces, dat in 1972 leidde tot het
erkennen van de medeverantwoordelijkheid van de rijksoverheid voor de
Friese taal en cultuur, gebruik gemaakt van wat een professioneel forum
genoemd kan worden. Voor het toen totstandgekomen Friese taalbeleid zijn
diverse taalsociologische onderzoeken naar de positie van het Fries van invloed
geweest (Van Rijn en Sieben, 1991:325). Bij de voorbereiding van de
bestuursovereenkomst kunnen geen tekenen worden waargenomen die
wijzen op het gebruik maken van dergelijke instrumenten.
In het geval van de realisatie van de Friese televisie zijn door de Friese
pleitcoalitie niet alleen meerdere actoren en instrumenten ingezet, ook is er
duidelijker sprake van een beleidsgericht leren. De STEK-aanvraag en
-bestuurssamenstelling worden beide sterk bepaald door de wens om zo snel
mogelijk regionale televisie te realiseren. Zodra blijkt dat de STEK niet
langer het instrument is dat tot het beoogde doel zal leiden, aarzelt de Friese