Het beleid inzake unieke regionale talen

Inleiding en probleemstelling
menhang met taal- en culturele minderheden en De Vries (1995) schrijft
over taalbeleid en regionale kenmerken van minderheidstaalgroepen. Cooper
(1989) heeft het over taalbeleid en sociale verandering. Hij geeft onder meer
een overzicht van definities van ‘language planning’ (Cooper, 1989:45).
Fishman (1989; 1991) gaat onder meer op de relatie tussen etniciteit en taal
in en vergelijkt tussen taalgroepen. Tollefson (1991) schrijft over taalbeleid
en maatschappelijke ongelijkheid. Gorter (1993) heeft het over de taal van
ambtenaren in relatie tot de burger. Duja (1996) analyseert, evenals Esman
(1979, 1990), de theoretische aspecten van de relatie tussen taalbeleid en
staat en vele onderzoekers beschrijven de inhoud van het taalbeleid in
individuele staten en/of bepaalde maatschappelijke domeinen. Zo bestaat er
de nodige belangstelling voor het stelsel van regelgeving met betrekking tot
taal en daaronder is soms ook aandacht voor de wijze waarop die
regelgeving tot stand is gekomen. Zo geven zowel Pastor (1997) als Lemke
(1998) inzicht in het tot stand komen van sommige aspecten van de
regelgeving met betrekking tot respectievelijk het Sorbisch en het
Noordfries. En Kloss (1969) heeft reeds in een vroeg stadium de
taalpolitieke situatie in Europa beschreven en gecatalogiseerd, terwijl De
Varennes (1996) recentelijk onderzoek heeft gedaan naar taalminderheden
en mensenrechten. Geen van de onderzoekers gaat echter op de concrete
vorming van het betrokken taalbeleid en de daarmee samenhangende vragen
in.
In deze studie staat het tot stand komen en het vergelijken van het
taalbeleid inzake regionale talen in respectievelijk Duitsland en Nederland
centraal. De keuze voor een vergelijking tussen Nederlandse en Duitse
processen is niet nieuw, zoals de literatuur laat zien. Of het gaat om een
vergelijking die zich tot de twee buurlanden beperkt, of de twee landen
maken deel van een grotere onderzoekspopulatie uit, zoals wordt
geïllustreerd door het werk van Van Beek (1996), Stoop (1992), Dekker
(1989) en Van der Cammen (1988). Wanneer echter naar het object van het
internationaal-vergelijkend onderzoek wordt gekeken schitteren studies naar
de beleidsvorming op het terrein van taal door afwezigheid. Anders dan in
de taalsociologie waar juist wel wordt vergeleken of in ieder geval
verschillende situaties naast elkaar worden gezet (Auer, 1997; Gorter, 1996,
Haarmann, 1993; Ammon, 1991; Churchill 1986; Boelens, 1983), is daar in
de beleidswetenschap, de bestuurskunde of de politicologie geen sprake van
als het om de vorming van het taalbeleid gaat.
De constatering dat het beleidsonderzoek en het internationaal
vergelijkend onderzoek tot nu toe geen belangstelling voor het onderwerp
van deze studie hebben getoond, maakt de analyse van de beleidsvorming
inzake unieke regionale talen in Duitsland en Nederland nog interessanter,
51