Het beleid inzake unieke regionale talen

Het vergelijken van beleid: Nederland en Duitsland
In Duitsland gaat volgens Hofstede’s bevindingen een sterke
onzekerheidsmijding gepaard met een individualistische instelling van de
burgers. Zo’n situatie leidt over het algemeen tot expliciete op schrift
gestelde regels. Rechtsformalisme en gehechtheid aan een strikte
handhaving van de staatsrechtelijke verhoudingen zijn aanzienlijk in de
Duitse Bondsrepubliek, schrijft Dekker (1989:311) in zijn proefschrift over
de overheidsplanning in West- Europa. Met betrekking tot minderheden
kennen dergelijke landen vaak gevoelens van afkeer, maar het universalisme
van de individualistische staat probeert meestal wel, althans officieel, te
garanderen dat de rechten van iedereen worden gerespecteerd. Extremisme
tegen anderen blijft beperkt tot de politieke marges (Hofstede, 1991:165).
In de ideaaltypologie van Hofstede zijn burgers in een sterk op onzekerheidsmijding
gerichte samenleving onmondig tegenover de overheid,
burgers en ambtenaren staan beide negatief tegenover het politieke proces.
Dergelijke samenlevingen zouden verder gekenmerkt worden door
nationalisme, xenofobie en de gelijkschakeling van minderheden. In zwak
onzekerheidsmijdende culturen zijn de burgers juist mondig tegenover de
overheid. Burgers en ambtenaren staan positief tegenover het politieke
gebeuren en regionalisme en internationalisme zijn relevante waarden. Voor
minderheden kan in een samenleving die op onzekerheidsmijding is gericht,
een speciale status verwacht worden.
Of de door Hofstede gedachte verschillen ook in het beleid met betrekking
tot de regionale talen tot uiting komen, dient afgewacht te worden.
Ter afsluiting van het voorgaande kan de keuze van landen en gevallen in
een schema worden gepresenteerd. De te analyseren taalbeleidssituaties, die
geselecteerd zijn op grond van de ad 3 weergegeven criteria, komen achtereenvolgens
in de hoofdstukken 5, 6 en 7 aan de orde.
Voor het verdiepen van het historisch reliëf voor het onderzoek naar de
beleidsvorming inzake het Fries en Sorbisch wordt na het schema ingegaan
op het taalbeleid, zoals dat door Nederland en Duitsland tot heden gevoerd
is. Dat historisch reliëf past in de al eerder naar voren gebrachte opvatting
om het beleidsonderzoek niet tot een te korte termijn te beperken, maar voor
een langere periode na te gaan. Het eerder gevoerde en actuele beleid inzake
het Nederlands en het Duits vormt, evenals de ontwikkelde internationale
regelgeving, een deel van de context voor het beleid inzake het Fries en het
Sorbisch. Het beleid dat met het oog op het Fries en het Sorbisch is
ontwikkeld, passeert de revue in de hoofdstukken 5, 6 en 7, die hierna aan
de beleidsvorming voor die talen zijn gewijd. Daaraan voorafgaand wordt in
hoofdstuk 4 de internationale regelgeving op het terrein van taal, die
eveneens een deel van de context voor de beleidsvorming op het terrein van
de regionale talen vormt, beschreven.
115