Het beleid inzake unieke regionale talen

54
55
Het beleid inzake unieke regionale talen
De met het totstandkomen van de bestuursafspraak van 1989 nieuw
samengestelde, hiervoor reeds genoemde, Commissie Friese taal stelt in
maart 1992 haar advies inzake het gebruik van het Fries in het rechtsverkeer
54 vast. De commissie besluit haar advies met zestien conclusies en
aanbevelingen, onderverdeeld naar het mondelinge rechtsverkeer, het
proces-verbaal van een terechtzitting, Friestalige processtukken in het
algemeen, in het strafproces en het proces-verbaal van de politie,
processtukken in het civiele en administratieve proces en, tenslotte, akten. In
de wet van 14 september 1995, waarbij de wijziging van de wet van 11 mei
1956, houdende enige regelingen betreffende het gebruik van de Friese taal,
in het bijzonder in het rechtsverkeer, gerealiseerd wordt, krijgen de
conclusies en aanbevelingen van de Commissie Friese taal wettelijk
55 gestalte. Kernstuk van de wijzigingen bestaat uit artikel 3 dat de eerdere
bevoegdheid van de rechter om van artikel 2, waarin het recht op het gebruik
van het Fries op een terechtzitting in Fryslân is geregeld, af te wijken, wordt
vervangen door de mogelijkheid van bijstand verlening door een tolk. De
niet onomstreden – Nederlandstalige – inschrijving van stukken of opgaven
in openbare registers is niet door de adviescommissie geamendeerd en wordt
dan ook niet bij de wetswijziging betrokken. De adviescommissie is wel van
mening dat de inschrijving van in het Fries gestelde stukken in onder meer
bij de Kamer van Koophandel berustende registers aandacht blijft
verdienen. Nieuw in de wetgeving is artikel 8.3 dat zegt dat akten van de
burgerlijke stand zowel in het Fries als in het Nederlands worden
overheid waarvan Fryslân of een deel daarvan tot het werkterrein behoort, kan de betreffende
minister regels stellen over het gebruik van het Fries in schriftelijke stukken. Art. 2:10 regelt
dat een in het Fries gesteld schriftelijk stuk tevens in het Nederlands opgesteld wordt, wanneer
het (mede) bestemd is voor buiten de provincie Fryslân gevestigde bestuursorganen of
bestuursorganen van de centrale overheid; wanneer het om algemeen verbindende
voorschriften of beleidsregels gaat, of is opgesteld ter directe voorbereiding van die voorschriften
of beleidsregels. De bekendmaking, mededeling of terinzagelegging van een dergelijk
schriftelijk stuk geschiedt in ieder geval ook in het Nederlands, tenzij redelijkerwijs kan
worden aangenomen dat daaraan geen behoefte bestaat. Art. 2:11 wil dat wanneer een
schriftelijk stuk in het Fries is gesteld, het bestuursorgaan daarvan op verzoek een Nederlandse
vertaling verstrekt. Het bestuursorgaan kan voor het vertalen een vergoeding van ten hoogste
de kosten verlangen. Voor het vertalen kan geen vergoeding worden gevraagd, wanneer het
om de notulen van een vertegenwoordigend orgaan gaat en het belang van de verzoeker
rechtstreeks bij het genotuleerde is betrokken, dan wel de notulen van de vergadering van een
vertegenwoordigend orgaan inhoudt, en de vaststelling van algemeen verbindende
voorschriften of regels betreft, of een besluit of andere handeling inhoudt waarbij de verzoeker
belanghebbende is. Art. 2:12 zegt tenslotte dat een ieder in vergaderingen van in Fryslân
gevestigde vertegenwoordigende organen de Friese taal kan gebruiken. Hetgeen in de Friese
taal is gezegd, wordt in de Friese taal genotuleerd.
Fries in het rechtsverkeer, Den Haag/Leeuwarden, 1992.
Stbl., 1995:440.
192