Het beleid inzake unieke regionale talen

446
Het beleid inzake unieke regionale talen
Gearfetting
Yn dit ûndersyk nei belied en beliedsfoarming oangeande trije unike
regionale talen, te witten it Frysk yn Nederlân en it Noardfrysk en Sorbysk
yn Dútslân, stiet de fraach sintraal wat de oerienkomsten en ferskillen binne
yn it ta stân kommen fan en it belied oangeande de neamde talen en wat de
ferklearring dêrfoar is. Om in antwurd op dy fragen te jaan, wurdt yn
haadstik 1 op de relevânsje fan it dwaan fan ûndersyk nei taalbelied yngien.
Wat is mei oare wurden it belang fan taal foar de oerheid, en oarsom, wat is
it belang fan de oerheid foar taal? Taal is gjin neutraal
kommunikaasjemiddel, mar loyalisearret en ideologisearret. Talen hawwe
fierder in ferskillende status en posysje yn in steat. Regionale talen binne yn
ferhâlding ta nasjonale standerttalen op in efterstân set.
In soad fan de net-nasjonale standerttalen wurde yn har fuortbestean
bedrige en dat makket de fraach nei it oerheidsbelied fan belang. Boppedat
wurdt dy fraach noch relevanter, as de oanbelangjende taalgroep winsken en
easken oan de oerheid foarleit oangeande it brûken fan de taal. Sadree’t dat
it gefal is, kin fan in etnyske diminsje praat wurde. Regionale talen mei in
etnyske diminsje wurde yn dit ûndersyk definiearre as minderheidstalen.
De oerheid hat ûnderskate mooglikheden om op taalwinsken en -easken te
reagearjen. Yn dit ûndersyk giet it net om negaasje, represje of struktureel
oanpassen, mar stiet konsesjebelied sintraal. It giet om belied dat rjochte is
op in útwreidzjen fan de status fan in taal op benammen dy mêden, dêr’t de
oerheid yn de rin fan de tiid in substansjele sizzenskip krigen hat.
De sintrale ûndersyksfraach fan dizze stúdzje is neier útwurke yn fiif
dielfragen:
- Hokfoar belied wurdt yn de ûndersochte gefallen troch de oerheid fierd
oangeande de unike regionale taal of talen?
- hoe hat it oanbelangjende belied him yn de rin fan de tiid ûntjûn en op
hokfoar wize is it beliedsfoarmingsproses ferrûn?
- hokfoar faktoaren kinne de ûntjouwing fan it taalbelied ferklearje?
- hokfoar faktoaren kinne mooglike oerienkomsten en ferskillen tusken de
ûndersochte gefallen ferklearje?
- hokfoar konklúzjes kinne lutsen wurde oangeande it brûken fan it noch te
meitsjen ûndersyksynstrumint en de problematyk fan it ferlykjen?