Het beleid inzake unieke regionale talen

110
111
112
Het Fries in Nederland
staatssecretaris van Binnenlandse Zaken. Dat overleg is bedoeld als
voorbereiding op het beraad in het voltallige kabinet. Na het overleg richt de
staatssecretaris zich tot haar Friese partijgenoot en gedeputeerde Walsma
met het verzoek om op een half A-viertje aan te geven waarom het Fries zo
belangrijk en bijzonder is. 110
Nog iets anders komt naar voren uit de Haagse bewegingen. Afgezien van
financiële en juridische overwegingen worden de Haagse standpunten ook
ingegeven door de angst voor precedentwerking. Komen de dialecten straks
niet vragen wat de Friese taal wordt gegund? 111
Als het College van Gedeputeerden op 11 mei 1987 een telex van de
staatssecretaris van Binnenlandse Zaken krijgt, met de mededeling: “De
ministerraad is onlangs akkoord gegaan met een voorstel mijnerzijds om tot
een bestuursafspraak te komen tussen Rijk en de provincie Friesland inzake
de Friese taal en cultuur. Ingestemd is met een tekst voor een dergelijke
afspraak, welke naast het Fries in het bestuurlijk verkeer passages bevat,
gewijd aan het Fries in het rechtsverkeer, het onderwijs en de cultuur” kan
112
men zich de vreugde in het Provinsjehûs voorstellen. Die vreugde is
echter slechts van korte duur. Nadere bestudering van de voor de
bestuursafspraak voorgestelde tekst laat zien dat er sprake is van
aanzienlijke verschillen met eerdere teksten en de door de provincie gedane
voorstellen. Zo is de considerans, waarover ruim een jaar eerder
overeenstemming met de minister van Binnenlandse Zaken bestond,
verzwakt. Hetzelfde geldt voor de bepalingen inzake het gebruik van het
Fries in het bestuurlijke verkeer. In de voorgestelde onderwijsparagraaf
worden passages met betrekking tot kwaliteitsbevorderende maatregelen in
het basisonderwijs, evenals het Fries in het voortgezet onderwijs, node
gemist. Op het terrein van het Fries in het rechtsverkeer beperkt de conceptovereenkomst
zich tot de mededeling dat de Commissie Friese taal verzocht
Drs. J. Walsma is opvolger van drs. J. Mulder die per 1 september 1986 is benoemd tot
burgemeester van de gemeente Tytsjerksteradiel.
Ambtelijk overleg van 6 maart 1987 tussen de provincie Fryslân en het departement van
Algemene Zaken.
De telex van 11 mei 1987 wordt gevolgd door een schrijven met dezelfde inhoud van 27
mei 1987. Mr. H. de Vries wijdt een bijdrage in het Friesch Dagblad (11 november
1987) aan de ontwikkelingen inzake de bestuursovereenkomst. Hij noemt de in de brief
van de staatssecretaris gedane voorstellen ‘ferbjusterjend’. Die weinig positieve
kwalificatie hangt enerzijds samen met het feit dat na de eerder bereikte
overeenstemming over de positie van het Fries in het bestuurlijk verkeer, de nieuwe tekst
zonder overleg ingrijpend van de oorspronkelijke tekst afwijkt. De Vries spreekt in dit
kader over onbehoorlijk bestuur van rijkszijde. Anderzijds heeft de scribent grote moeite
met de inhoud van de voorstellen. Hij pleit voor actie vanuit Fryslân om de
volksvertegenwoordiging te overtuigen van de noodzaak van een wettelijk kader voor
de Friese taal. Het nu voorgestelde is “folslein net akseptabel”.
211