Het beleid inzake unieke regionale talen

21
22
23
24
Internationale regelgeving
marginale positie in (De Jong, 1996:64; Pool, 1996:161-162; Schloßmacher,
21
1994:106-115). En het Nederlands zal, zo kan beluisterd worden, ook
daarbuiten en ondanks zijn relatieve grootte, tot een tweederangstaal
degraderen, omdat het Engels steeds verder oprukt en omdat de
22
Nederlanders zo weinig gehecht zijn aan de eigen taal. Die verwachting
hangt samen met de door Krauss (1992:5) aan de Engelse taaldominantie
toegeschreven grootste gedocumenteerde taaldestructie in de Engelstalige
23 wereld. En Van Marle (1992:13) formuleert de verontrusting met
betrekking tot de toekomst van het Nederlands in de vraag “Dreigt
dialectisering van het Nederlands?” En een andere in dit verband even
relevante vraag luidt: “Europees of Vlaams... Stimuleert televisie de
culturele globalisering?” (De Bens, 1994:578). Het antwoord op die vraag
luidt overigens niet zonder meer bevestigend. Naast auteurs die grote
gevaren zien in het overweldigende, met name Amerikaanse,
televisie-aanbod, zijn er ook auteurs die menen dat het grote Amerikaanse
aanbod niet tot een overnemen en navolgen leidt, maar juist aanleiding geeft
24
tot het aannemen van een kritische houding. Dat sluit aan bij een in 1994
gepubliceerd essay over meertaligheid in Europa, waarin de schrijvers, in
een gefingeerd interview met Søren Kierkegaard (1813-1855), deze Deense
filosoof laten zeggen dat de kleine talen in Europa vrees voor hun toekomst
moeten hebben in de zin zoals de muis een voortdurende angst voor het
Met uitzondering van het Frans en het Engels geldt die marginale positie binnen de Europese
instituties ook voor de andere Europese officiële talen. De Swaan (NRC-Handelsblad, 14 juni
1997) voorspelt dat hoe meer talen in de Europese Unie erkend worden, hoe sneller het Engels
de eenheidstaal van de Europese Unie zal zijn. Die voorspelling kan worden onderbouwd met
de taalontwikkeling binnen de Europese instituties, waar het Engels sinds de toetreding van
het Verenigd Koninkrijk de leidende positie van het Frans heeft overgenomen. Het Engels
heeft zijn positie verder versterkt door de toetreding van Engels-vriendelijke landen als
Denemarken, Griekenland, Finland, Oostenrijk, Portugal en Zweden (Schröder, 1995:59).
Het is onduidelijk waar de marginalisering van een taal begint of ophoudt. Heeft het
Nederlands binnen de mondiale verhoudingen ooit een marginale positie ingenomen? Zwart
(1999:324) wijst op de 48ste plaats die het Nederlands naar grootte op de wereldranglijst van
talen inneemt. Dat betekent dat een zesduizend talen qua aantallen sprekers kleiner zijn. Zwart
(1999:325) gaat op de verengelsing van het Nederlands in. Zijn conclusie is dat het beter is
de energie te richten op het Fries dan op het Nederlands, omdat de gevolgen van de verengelsing
heel wat minder zijn dan sommige ‘beschermers’ van het Nederlands suggereren.
Het is overigens niet zo dat alleen het Engels groeit ten koste van de kleinere talen, ook het
Frans en het Spaans kunnen verantwoordelijk gesteld worden voor wat taaldestructie kan
worden genoemd (Hornberger, 1997:89).
De Vijlder (1996:279) wijst erop dat de Verenigde Staten, anders dan de nadruk op ‘Amerikanisering’
van de samenleving doet vermoeden, evenzeer te maken hebben met de gevolgen
van de globalisering. Hij wijst op de teloorgang van de Amerikaanse textielindustrie, de vlucht
van industriële productie naar Mexico en de problematiek van de boeren onder invloed van
de voedselimport uit Azië.
147