Het beleid inzake unieke regionale talen

93
94
95
Het beleid inzake unieke regionale talen
verbeterde institutionele structuur voor het beleid inzake het Noordfries. 93
De uitbreiding van artikel 5 van de Grondwet, de inrichting van het
Gremium, de rol van de ‘Grenzlandbeauftragter’, de periodieke
parlementaire rapportage en de ratificering van het Europees Handvest voor
Regionale of Minderheidstalen, zijn ieder voor zich mijlpalen in de
beleidsvorming inzake het Noordfries. Maar wat houden dergelijke
mijlpalen in concreto voor de Noordfriese taalpraktijk in? Steensen (1997:2)
schrijft in een commentaar:
“Eine schonungslose Bestandsaufnahme zeigt, wie sehr die Förderung des Friesischen
in Nordfriesland immer noch am Anfang steht. Ja es gibt friesischen
Schulunterricht, und zwar fast fleckendeckend im gesamten nordfriesischen
Sprachgebiet. Aber er beschränkt sich doch in aller Regel auf zwei bis vier
Jahrgänge – vorher und nachher: zumeist Fehlanzeige. An den Realschulen
Nordfrieslands, wo das künftige ‘mittlere Management’ die Schulbänke drückt,
94
wird nirgendwo Friesisch unterrichtet. Und an den Gymnasien sieht es viel
95
besser auch nicht aus. Alles in allem erhalten die Schüler in Nordfriesland heute
nicht viel mehr als ‘Schnupperkurse’ in der originären Sprache ihrer Region ...
Ein anderer Beispiel: im Radio kommt Friesisch inzwischen vor. Aber es handelt
sich um gerade zweieinhalb Minuten in der Woche. Berichtet man darüber auf
Minderheitentreffen, so erntet man mitleidiges Kopfschütteln.”
Steensens commentaar plaatst een kritische noot bij het door Sleeswijk-Holstein
gevoerde beleid. Het is mede ingegeven door zijn ervaringen met
overheidsbezuinigingen, de discontinuïteit van de twee hoogleraarschappen
Fries in respectievelijk Kiel en Flensburg, en ook het waarnemen van de
voor de Deense minderheid of het nieuwe EZM wèl beschikbare substantiële
bedragen aan overheidssteun. Tegelijk vraagt het commentaar impliciet naar
een balans tussen de hiervoor genoemde institutionele voorzieningen en
regelgeving en de daadwerkelijke ondersteuning van Noordfriese
activiteiten en voorzieningen. Is, met andere woorden, het
Sleeswijk-Holsteinse beleid inzake de in het land levende taalgroepen niet
In zijn op 18 april 1998 gehouden toespraak ter gelegenheid van vijftig jaar Verein Nordfriesisches
Institut herinnert staatssecretaris dr. Dieter Swatek aan de afgelopen tien jaar
doorgevoerde structurele verbeteringen ten behoeve van het Fries. Hij noemt daarbij de
subsidiëring door de deelstaat, de huisvesting voor het Nordfriisk Instituut, het Grondwetsartikel
5, de instelling van het Gremium, het werk van de ‘Minderheitenbeauftragte’ en
het onder het Europees Handvest voor Regionale of Minderheidstalen brengen van het
Noordfries (Nordfriesland, 1998, 122, 18).
Dezelfde constatering kan voor het beroepsonderwijs worden gedaan (Walker, 1997:10).
De facto wordt het Fries aan 2 van de 6 gymnasia in Noordfriesland onderwezen (Walker,
1997:9).
282