Het beleid inzake unieke regionale talen

436
Het beleid inzake unieke regionale talen
te maken van kerende kansen. In andere woorden: het komt in sterk
veranderende omstandigheden op een beleidsgericht leren aan.
In de analyse van de verschillende taalbeleidssituaties is een aantal keren
de relevante werking van contextuele factoren vastgesteld. Daarbij spelen
met name de dynamische systeemkenmerken een rol. Zo is in het geval van
de realisatie van de publieke regionale televisie in Fryslân een beslissende
rol toegeschreven aan de opkomst van de commerciële omroep, die voor een
verzwakking van de publieke omroep zorgde en daarmee voor een
verandering in het stelsel van opvattingen van de publieke omroep. Deze
verandering betekende geen omarming van de doelen van de Friese
pleitcoalitie, maar veel meer een loslaten van de verantwoordelijkheid voor
regionale omroep, gezien de toegenomen zorgen met betrekking tot de
toekomst van de publieke omroep. Die gang van zaken bevestigt Sabatiers
notie dat wijzigingen in de kern van het beleid meestal afhankelijk zijn van
externe factoren. Kitschelts constatering inzake de invloed van stabiele
externe omstandigheden en de relevantie van actoren en doelstellingen op
beleidswijzigingen, lijkt in die zin uit te komen, dat de Friese pleitcoalitie
van de gewijzigde omstandigheden gebruik weet te maken en zijn doel
inderdaad bereikt.
Bij het totstandkomen van de bestuursovereenkomst Friese taal en cultuur
is vastgesteld dat de werking van contextuele factoren niet kan worden vastgesteld,
of het zou het in vizier komen van de Europese dimensie moeten
zijn. Daarmee lijkt Kitschelts verwachting niet uit te komen. Hij zegt
immers dat het in stabiele omstandigheden juist externe factoren zijn die
doorslaggevend voor beleidswijzigingen zijn. Dat Kitschelt geen
onderscheid maakt tussen de kern van een beleid en de meer secundaire
aspecten van beleid, lijkt zich hier te wreken. Betreffen de wijzigingen de
meer secundaire aspecten van een beleid, dan zijn het ook in stabiele
omstandigheden juist actoren en hun doelen die voor veranderingen kunnen
zorgen. Voor wijzigingen in de kern van een beleid lijken onder dezelfde
omstandigheden echter vooral externe factoren verantwoordelijk te zijn.
In het geval van de Noordfriese beleidsvorming spelen vooral externe factoren,
stabiele systeemkenmerken, een beslissende rol. Daarbij gaat het om
zowel de aanwezigheid van en de beleidsvorming inzake de Deenstalige
minderheid in Sleeswijk-Holstein, als de aanhoudende zorg van de Duitse
overheid voor de Duitstalige minderheden, zoals die in meerdere landen te
vinden zijn. Daarnaast is een dynamisch systeemkenmerk als de kleurwisseling
van de Sleeswijk-Holsteinse regering, als relevante determinant voor
het beleid inzake het Noordfries genoemd. De Noordfriese casus is
bijzonder te noemen, omdat de Noordfriese beleidsvorming niet gerealiseerd
wordt in de vorm van interactieprocessen tussen een Noordfriese